Δευτέρα 13 Ιανουαρίου 2014

Μήτσος Παπούλιας: Εισήγηση στην παρουσίαση του βιβλίου


                           « Κι όμως ήταν όμορφα»                      Αίθουσα ΕΣΗΕΑ: 14/4/11

Αξιότιμοι κυρίες και κύριοι 

Σε προηγούμενη παρουσίαση του βιβλίου του Λευτέρη Τσίλογλου για τα Φροντιστήρια στην Ελλάδα σε μια αντίστοιχη συνάντηση της σημερινής, έλεγα ότι «Ο Λευτέρης είναι πάνω απ’ όλα συνεπής άνθρωπος. Συνεπής στα φοιτητικά χρόνια του. Ως φοιτητής, συνδικαλιστής κι αριστερός νεολαίος, ως αριστερός στο στρατό . Συνεπέστατος ως δημοκρατικός πολίτης στη διάρκεια της Χούντας, αλλά και συνεπής πολίτης μέχρι σήμερα. Σωστός ως δάσκαλος κι άνθρωπος των φροντιστηρίων, συνεπής ως πολίτης και φίλος».

 Στα βιβλία του για τα φροντιστήρια στα έτη 2005 και 2008 ο Λευτέρης έκανε μια ενδιαφέρουσα ανατομία τους στην Αθήνα και την υπόλοιπη χώρα και ανέδειξε ενδιαφέρουσες πληροφορίες. Τον ενδιέφερε να στοιχειοθετήσει με επιχειρήματα ότι τα φροντιστήρια είναι ένας συμπληρωματικός τρόπος εκπαίδευσης με μεγάλη συνεισφορά στην πρόοδο της νεολαίας και της χώρας. Το επέτυχε με πρωτογενή έρευνα, ανατρέχοντας σε πρωτότυπες πηγές και αρχεία που αναζήτησε κι αξιοποίησε με προσωπικό κόπο κι ακρίβεια επαγγελματία και ειδικού ερευνητή

 Στο βάθος βέβαια των συλλογισμών του για τα φροντιστήρια και την ιστορία τους κρύβεται μια δικαιολογημένη κι απολύτως κατανοητή φιλοδοξία. Θέλει, κι αυτό το τεκμηριώνει με σαφήνεια και διαυγέστατο τρόπο, να έχει ζήσει, να έχει δουλέψει, να έχει ξοδέψει τη ζωή του σ’ έναν επαγγελματικό χώρο που είχε που είχε νόημα, που είχε κανόνες και στόχους. Ανέδειξαν τον ίδιο συνεπή  στις αρχές και τους κανόνες της ζωής του. Τον ανέδειξαν ως έναν άριστο δάσκαλο. Τα βιβλία του Λευτέρη για τα φροντιστήρια πλούτισαν την εκπαιδευτική κοινωνιολογία με γόνιμες ιδέες , νέα πνεύματα και προβληματισμούς.

 Το νέο του βιβλίο με τίτλο «Κι όμως ήταν όμορφα» και υπότιτλο «Μαρτυρίες» έχει άλλες φιλοδοξίες. Σκοπεύει σε κάτι διαφορετικό, σε κάτι γενικότερο. Εδώ ο Λευτέρης με θάρρος και ειλικρίνεια βάζει σε συζήτηση όλα τα στοιχεία της ζωής του με πρωτότυπο κι ενδιαφέροντα τρόπο. Παιδική κι εφηβική ηλικία στη Ν. Ιωνία του Βόλου, φοιτητική ζωή και φοιτητικό κίνημα στην Αθήνα, στρατός φυλακή, φροντιστήρια και μέχρι τώρα. Η συνέπεια σε μεγάλα ζητήματα της ζωής και σε αρχές  είναι δε αυτό το βιβλίο μια έννοια που λαμβάνει ξεχωριστή μορφή και σημασία. Δεν φτάνει όμως μια σύνθετη προσωπικότητα, όπως είναι κατά βάθος ο φίλος μας Λευτέρης Τσίλογλου. Ο οποίος στο παρόν βιβλίο γίνεται εξόχως αποκαλυπτικός και τολμηρός. Για τον εαυτό του και την κοινωνική πραγματικότητα μέσα στην οποία ζει και κινείται. Με τρόπο πάντα δυναμικό παρατηρεί, καταγράφει, αναπολεί, αναθεωρεί, κρίνει και σχεδιάζει. Με κάποιο ρομαντισμό ίσως, αλλά και περισσή ωριμότητα. Γράφει σωστά Ελληνικά, γράφει με ακρίβεια.

- Διηγείται ιστορίες και στιγμιότυπα από τα παιδικά του χρόνια, τους γονείς του, το Βόλο, τη γειτονιά του, τη φοιτητική του ζωή, την εμπειρία της στρατιωτικής περιόδου, τη φυλακή και εν συνεχεία την καριέρα του στο φροντιστήριο Ηράκλειτος και τα δένει όλα σ’ ένα αρμονικό σύνολο. Όπου οι παλαιές εμπειρίες χρησιμοποιούνται ως γνώση του παρόντος και ως προετοιμασία του μέλλοντος.. Αλλά όπου η γνώση του παρόντος αναδεικνύεται πολύτιμη για την ερμηνεία και τη βαθύτερη κατανόηση παλαιοτέρων πράξεων και αποφάσεων. Γίνεται ο Λευτέρης ένα μαθησιακό σύστημα που αναθεωρεί και ερμηνεύει. Μαθαίνει και δοκιμάζει. Δοκιμάζει κι αμφισβητεί. Με παιγνιώδη οξυδέρκεια, ευρηματικότητα και χιούμορ

 « Θέλω τη μέση οδό. Θέλω να είμαι ο μέσος άνθρωπος κρυμμένος μέσα στο ανώνυμο πλήθος. Αντιπαθώ τη βρώμικη θάλασσα, τα χαμηλά βαρομετρικά συστήματα, τη γυναικεία σεμνοτυφία, το γερμανικό μιλιταρισμό. Μ’ ενοχλούν οι ουρές στη στάση, η αυτάρκεια στα πρόσωπα, τα τέλεια συστήματα, τ’ αυτοκίνητα στο πεζοδρόμιο. Πρέπει να σώσω τη λίγη ανθρωπιά, που έμεινε μέσα μου. Αν δεν προσέξω σε λίγο θα μείνει το τίποτα»

Το κείμενο γράφτηκε τον Ιούνιο του 1978. Λίγο μετά μια ταραχώδη και περιπετειώδη περίοδο της ζωής του. Ο Λευτέρης δεν γράφει μια ιστορία εκ των υστέρων. Γράφει και ζει μέσα στα γεγονότα. Με γλαφυρότητα και σαφήνεια., χωρίς περιττές αναφορές και επίδειξη ηρωικών πράξεων. Όλα γι αυτόν είναι φυσιολογικά , γέννημα των εποχών, των δυσκολιών της χώρας στην πορεία για την ωρίμανσή και την εξέλιξή της. Γράφει με αναστοχαστικό τρόπο έχοντας ξεδιπλώσει μπροστά του τα φύλλα της ιστορίας.. Γράφει υπαινικτικά, αλλά και με διάθεση να οριοθετήσει το παρελθόν, το δικό του παρελθόν και να γίνει αισιόδοξος για το μέλλον.

 Γνώρισα το Λευτέρη Τσίλογλου το 1962 στη Φυσικομαθηματική  Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εγώ ήμουν παλαιότερος εκεί με κάποια κομματικά αξιώματα. Μου τον παρουσίασαν σαν δικό μας παιδί και καλό φοιτητή. Το πρώτο, καλό παιδί, ήταν συνηθισμένη έκφραση της εποχής. Το δεύτερο, καλός φοιτητής, δεν ξέρω πότε το πρόσεξα. Ίσως κι εγώ άργησα να καταλάβω τη μεγάλη σημασία που είχε και έχει βέβαια σήμερα.

 Συνεργαστήκαμε για περίπου τρία χρόνια στενά. Στην οργάνωση της αριστερής νεολαίας  της Σχολής, στο σύλλογο Αριστοτέλη της Σχολής, στις φοιτητικές εκλογές, στους κομματικούς ανταγωνισμούς, στα φοιτητικά συνέδρια, στο γραφείο της σπουδάζουσας. Κάναμε μαζί και με άλλους, όχι μόνο αριστερούς, πολλά και τολμηρά πράγματα., που απαιτούσαν θάρρος και σχεδιαστικές ικανότητες. Είχαμε στενή σχέση, κάναμε πολύ κουβέντα και θεωρητικές συζητήσεις, όπως τις αντιλαμβανόμασταν τότε. Τον θυμάμαι, σαν τώρα, πάντοτε σκεφτικό, συλλογισμένο, φορτωμένο με τα προβλήματα του κόσμου. Τον θυμάμαι να κινείται μεταξύ του Πανεπιστημίου, κομματικών οργανώσεων και συνδικαλιστικής δράσης. Με έναν τρόπο ιδιότυπο και ξεχωριστό, που του πρόσθετε κύρος και αναγνώριση στο χώρο του.

 Εγώ προσωπικά δεν ασχολήθηκα από τότε μ’ αυτήν την εποχή. Τον ευχαριστώ που μου έδωσε την ευκαιρία με το βιβλίο του να βάλω κάποια σειρά στις σκέψεις  μου, που αφορούν και τη δική μου ζωή. Εκείνο που μου μένει με ρομαντική διάθεση  είναι πως όλοι μαζί είχαμε μια ισχυρή κομματική οργάνωση και διαθέταμε ανεξάντλητη  διάθεση με παρεμβάσεις και πρωτοβουλίες που ωφέλησαν τη δημοκρατία και συνέβαλαν στην πρόοδο της σχολής μας και του τότε Πανεπιστημίου. Υπήρξαμε πιστεύω όλοι μας συνεπείς και τολμηροί.

 Ξαναμιλάμε στις αρχές της δεκαετίας του ’80. Είμαστε όλοι αλλιώτικοι. Βρήκα τον Λευτέρη ώριμο και διαφορετικό. Δεν τον ενδιαφέρουν με το χρόνο οι κομματικές συζητήσεις. Τουναντίον μιλάει για γενικότερα θέματα, την οικονομία και τον κόσμο. Είναι πάντα ανήσυχος, σκωπτικός, Αεκτζής και θαυμαστής του Καζαντζίδη.

 Πάνω απ’ όλα ο Λευτέρης είναι πια ένας ελεύθερος πολίτης του κόσμου. Δε χωράει σε κομματικά πλαίσια και καλούπια. Απολαμβάνει τους κόπους της ζωής του, ευτυχής με τη γυναίκα και την κόρη του, διαβάζει και ταξιδεύει στις χαμένες πατρίδες, συλλέγει παλαιά βιβλία, μελετά και γίνεται ερευνητής σε θέματα που αγαπά και επιλέγει. Κυρίως όμως μ’ έναν τρόπο ιδιότυπο, δικό του, όπου απουσιάζει ο δογματισμός κι η απόλυτη άποψη.

 Ο εκλεκτός φίλος Λευτέρης Τσίλογλου ήταν τότε κάτι ξεχωριστό. Ήταν ο αναμφισβήτητος πρόεδρος του έτους, Γ,Γ της ΕΦΕΕ, ο γλαφυρός ομιλητής κι άνθρωπος του πάθους όποτε αυτό χρειαζόταν. Ήταν ηγέτης, όπως θα λέγαμε σήμερα. Είναι και σήμερα κάτι ξεχωριστό, χωρίς κομματικούς φανατισμούς και παρωπίδες. Πληροφορημένος για εκείνα που πρέπει. Ανήσυχος, αλλά κι ευχαριστημένος. Ικανοποιημένος ότι υπάρχουν και χειρότερα.

 Την προηγούμενη φορά τον προέτρεψα να συνεχίσει να γράφει. Και το έκανε. Μ’ έναν τρόπο δικό του, αλλά με καλά αποτελέσματα. Απόδειξη το βιβλίο που έχετε μπροστά σας. Τον παρακαλώ, τον παρακινώ και πάλι να συνεχίσει. Γιατί είμαι σίγουρος ότι έχει πολλά ακόμα να μαρτυρήσει.. Είμαι σίγουρος ότι ο Λευτέρης θα επανέλθει.

Λευτέρη συγχαρητήρια για το βιβλίο σου. Έχει την αγάπη, την εκτίμηση και το θαυμασμό όλων μας. Ήσουν ξεχωριστός και παραμένεις ξεχωριστός. Να έχεις καλή υγεία, να είσαι πάντα χαρούμενος και υπαινικτικός. Να λες λίγα και να εννοείς πολλά. Όπως έκανες και τότε στα σκαλιά του Χημείου, πριν 50 χρόνια. Να είσαι πάντα καλά

Κλείνοντας δεν πρέπει να παραλείψω τον έπαινο που αξίζει η ΕΜΙΑΝ οργανώνοντας τη σημερινή εκδήλωση. Να τιμήσει έναν από τους πρωταγωνιστές του Ελληνικού φοιτητικού κινήματος πριν τη δικτατορία, έναν ξεχωριστό άνθρωπο και φίλο. Μπράβο στο Δ.Σ της ΕΜΙΑΝ, μπράβο Θανάση Καλαφάτη

Κυρίες και κύριοι, ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας. 

 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου