ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ
Το Σχολείο μας, το 12ο Δημ. Σχολείο Δράμας, είναι το τελευταίο από τα 5 δημοτικά σχολεία που στεγάστηκαν στο μεγαλόπρεπο κτίριο των Εκπαιδευτηρίων και με τη λειτουργία του το κρατάει ζωντανό.Τα Εκπαιδευτήρια Ελληνικής Ορθοδόξου κοινότητος Δράμας, όπως είναι το πλήρες όνομα τους, χτίστηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα, για να καλύψουν τις εκπαιδευτικές ανάγκες της περιοχής. Ήταν όραμα και έργο ενός εμπνευσμένου ανθρώπου, του εθνοιερομάρτυρα και μητροπολίτη τότε της Δράμας Χρυσόστομου.
Ας πάρουμε όμως την ιστορία από την αρχή.
Στα χρόνια που η Μακεδονία ήταν ακόμα σκλαβωμένη στους Τούρκους, σχολεία όπως τα ξέρουμε σήμερα δεν υπήρχαν. Ως το 1840 τα σχολεία στην πόλη της Δράμας λειτουργούσαν στο νάρθηκα των εκκλησιών. Στα χρόνια που ακολούθησαν, το νάρθηκα αντικατέστησε ένα οίκημα το οποίο οι κάτοικοι της Δράμας αποκαλούσαν «Σχολή». Εκεί φοιτούσαν μαθητές και μαθήτριες του «Αρρεναγωγείου» και του «Παρθεναγωγείου». Η «Σχολή» διατηρήθηκε έως το 1881, οπότε κατεδαφίστηκε, γιατί θεωρήθηκε ακατάλληλη και ανθυγιεινή, ενώ στη θέση της χτίστηκαν τα νέα εκπαιδευτήρια. Τα σχολικά βιβλία ήταν ελάχιστα και έρχονταν κρυφά από το ελεύθερο ελληνικό κράτος. Πολλές φορές τα παιδιά μάθαιναν την ανάγνωση από τα εκκλησιαστικά βιβλία και τα κείμενα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, από τα οποία αποστήθιζαν ολόκληρες σελίδες. Γραφή μάθαιναν πάνω στους άβακες (πινάκια) με το κοντύλι. Τα άλλα μαθήματα (αριθμητική, ιστορία, θρησκευτικά), τα μάθαιναν προφορικά από το δάσκαλο. Συγκεκριμένο σχολικό πρόγραμμα δεν υπήρχε. Και φυσικά στο σχολείο δεν προσέρχονταν όλα τα παιδιά, καθώς έπρεπε να πληρώνουν δίδακτρα και αυτό δεν ήταν εύκολο για κάθε οικογένεια.
Η ανατολή του 20ου αιώνα βρίσκει στη Δράμα μια νέα ανερχόμενη αστική τάξη, εμπόρων καπνομεσιτών και κτηματιών. Το ιστορικό κέντρο της πόλης ήταν το μοναδικό σημείο που κατοικούνταν από Έλληνες. Γύρω από αυτό απλώνονταν οι συνοικίες των Τούρκων, των Εβραίων και των Αρμενίων. Το 1903 οι ευρωπαϊκές δυνάμεις αναλαμβάνουν την αναδιοργάνωση και εποπτεία της περιοχής της Μακεδονίας. Το σαντζάκι Δράμας με την Καβάλα ανατίθενται στους Άγγλους. Το 1904 αρχίζει μια εθνική κίνηση αντίστασης κατά του βουλγαρισμού. Στην περιοχή της Δράμας μετά το 1906 εμφανίζεται έντονη δράση των ελληνικών αντάρτικων ομάδων.Η οργάνωση και εποπτεία αυτής της κίνησης διευθυνόταν από τα δύο ελληνικά προξενεία των Σερρών και της Καβάλας, αλλά και από τον μητροπολίτη Δράμας Χρυσόστομο.
Στο διάστημα αυτό και εν μέσω πολεμικών αναταραχών, εκτυλίσσεται ένας ανταγωνισμός ελέγχου του εκπαιδευτικού συστήματος. Από τη μια ο υπόδουλος ελληνισμός ήθελε τα δικά του εκπαιδευτικά κέντρα και από την άλλη η βουλγαρική εξαρχία προσπαθούσε να ελέγξει την εκπαίδευση στην περιοχή για δικό της όφελος.
Στις 21 Ιουλίου του 1902 και μόλις 35 χρόνων τοποθετήθηκε στη Μητρόπολη Δράμας ο Χρυσόστομος. Η χρονική στιγμή κατά την οποία ανέλαβε τα καθήκοντά του στη Μητρόπολη Δράμας ο Χρυσόστομος, ήταν καθοριστική για το ελληνικό στοιχείο της περιοχής, λόγω της μεγάλης εξαρχικής διείσδυσης Από τη επόμενη της άφιξής του, δραστηριοποιήθηκε ώστε να αναδιοργανώσει την κοινοτική δομή της Μητρόπολής του και να επεκτείνει το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα της περιοχής. Είχε ένα μεγάλο όραμα. Να προσφέρει παιδεία στα παιδιά των ορθοδόξων Ελλήνων, αγόρια και κορίτσια. Για το σκοπό αυτό ήθελε να ιδρύσει σχολεία (νηπιαγωγεία-δημοτικά-γυμνάσια-επαγγελματικές σχολές-γυμναστήρια) σε όλη την επαρχία. Όπως είναι φανερό το πολύ μεγάλο αυτό έργο του Χρυσοστόμου δεν μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς την εύρεση των κατάλληλων πόρων. Όμως ο ιεράρχης οργάνωσε έτσι τους ορθόδοξους ώστε να συνεισφέρουν όλοι για τον κοινό σκοπό. Ο Τριάρχης αναφέρει ότι σε συνεργασία με τους Δημογέροντες των πόλεων, κωμοπόλεων και χωριών, οι κάτοικοι χωρίζονταν σε τρεις κατηγορίες και πλήρωναν φόρο ανάλογα με την περιουσία τους. Η χρηστή διαχείρηση των κεφαλαίων έκανε τους κατοίκους να συνεισφέρουν πρόθυμα για το κοινό καλό. Βοήθεια προσέφεραν και οι φιλόπτωχες αδελφότητες που δρουσαν στις κωμοπόλεις. Ο Χρυσόστομος στράφηκε και προς την ελεύθερη Ελλάδα ζητώντας χρηματική ενίσχυση από την Ελληνική κυβέρνηση, από ευεργέτες και ιδρύματα όπως το «Νηπιακό Επιμελητήριο Μελά».
Η ανέγερση του διδακτηρίου με όνομα Εκπαιδευτήρια της Ελληνικής Ορθόδοξου Κοινότητος Δράμας, άρχισε το 1907 και τελείωσε το 1909. Κατά τη συνήθη τακτική του ο Χρυσόστομος, δημιούργησε ερανική επιτροπή η οποία φρόντιζε για τη συγκέντρωση χρημάτων ώστε να χτιστούν το ταχύτερο δυνατόν σχολεία αρρένων και θηλέων. Ο ίδιος επικοινώνησε μέσω του Υπουργού Εξωτερικών κ. Σκουζέ με το Νηπιακό Επιμελητήριο Μελά στην Αθήνα, το Μάιο του 1905, ζητώντας την οικονομική του ενίσχυση για την ανέγερση των Εκπαιδευτηρίων με προϋπολογισμό 1500 λίρες. Η επιτροπή διαχείρισης του Επιμελητηρίου δέχθηκε, θέτοντας κάποιους όρους όπως :
1. την προμήθεια των αναγκαίων αυτοκρατορικών φιρμανίων,
2. την κατάρτιση τετραμελούς επιτροπής για την επιμέλεια και επίβλεψη του έργου που να αποτελείται από τον πλησιέστερο πρόξενο της Ελλάδας και «έγκριτα μέλη» της κοινότητος Δράμας υπό την προεδρίαν του Μητροπολίτου,
3. την αποστολή του προϋπολογισμού και τα σχέδια των κτιρίων
4. το ότι επί της προσόψεως των σχολείων θέλει τεθή επιγραφή ότι ανηγέρθησαν δαπάνη του κληροδοτήματος Β. Μελά.
Όταν τελικά στις 17 Απριλίου 1906, το πολυπόθητο αυτοκρατορικό φιρμάνι φτάνει στη Δράμα, ο Χρυσόστομος με επιστολή του προς το Νηπιακό Επιμελητήριο Μελά, ζητά εφόσον εξεδόθησαν τα αυτοκρατορικά φιρμάνια, να καταβληθεί το ποσόν των 1500 λιρών. Η Κουτουξιάδου αναφέρει ότι : «Το Φεβρουάριο του 1908 έχει συγκεντρωθεί από εισφορές ολόκληρο το απαραίτητο ποσό προς ανέγερση της σχολής της Δράμας, η οποία τείνει να αποπερατωθεί με τη συμπλήρωση των 500 οθωμανικών λιρών από την επιχορήγηση του Ν.Ε.Μ». Η δαπάνη για την ανέγερση των «Εκπαιδευτηρίων» ανήλθε στο ποσό των 3.000 χρυσών λιρών Τουρκίας. Εκτός από το Νηπιακό Επιμελητήριο Μελά, το οποίο και πρόσφερε το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων, η δαπάνη καλύφθηκε από τις «προαιρετικές εισφορές των κατοίκων της Δράμας, αλλά και από ενοίκια της ακίνητης περιουσίας της μητρόπολης Δράμας» .
Τη μελέτη και τα σχέδια κατάστρωσε ο αρχιτέκτων Γ. Χατζημιχαήλ, ο οποίος ήταν υπολοχαγός, διορισμένος από το Κεντρικό Κομιτάτο στην περιοχή Δράμας για την αντιμετώπιση της βουλγαρικής προπαγάνδας. Είχε την έδρα του στο Παγγαίο, στη Μονή Εικοσιφοινίσσης, και κατέβαινε τακτικά στη Δράμα, μεταμφιεσμένος .
Το κτίριο που σχεδίασε ο Χατζημιχαήλ: Έχει τρεις εισόδους, μία σε κάθε πτέρυγα που αφορούσαν στο παρθεναγωγείο, στο αρρεναγωγείο και μία στην πλευρά της "πλάτης" του «Π»...
Τα Εκπαιδευτήρια περατώθηκαν το 1909, κατά τη δεύτερη περίοδο αρχιερατείας του Χρυσοστόμου στη Δράμα, έπειτα από πολλές διακοπές και παρεμβάσεις της τούρκικης διοίκησης. «Τα εγκαίνια, με την συμμετοχή όλων των Ελλήνων και των Ελληνοπαίδων, του Χρυσοστόμου και του κλήρου, υπήρξαν πανηγυρικά και απετέλεσαν το σημαντικότερο γεγονός της χρονιάς εκείνης».
Φωτογραφία των εγκαινίων των Εκπαιδευτηρίων Δράμας, με ιδιόχειρη αφιέρωση του Μητροπολίτη Χρυσόστομου προς το ΝΕΜ, η οποία γράφει: «Τα χορηγία Μελά ιδρυθέντα εν Δράμα σχολικά εκπαιδευτήρια. Ο Δράμας Χρυσόστομος, 1909». Στη φωτογραφία φαίνεται κάτω από το δεξί δέντρο της αυλής το κενοτάφιο προς τιμή της δωρήτριας του οικοπέδου Μ. Αριτζίδου και του γιου της Ανέστη. Πηγή : Φωτογρ. αρχείο Ιδρύματος Β. Μελά για την Προσχολική Αγωγή. (πρώην ΝΕΜ)
12ο Δημοτικό Σχολείο Δράμας | Διεύθυνση: Αγ. Χρυσοστόμου 1 | Τηλ.: 25210 32600 | Email: 12dimdra@sch.gr
Copyright © 2012. All Rights Reserved.
Designed by Zampa Marianna.
Το Σχολείο μας, το 12ο Δημ. Σχολείο Δράμας, είναι το τελευταίο από τα 5 δημοτικά σχολεία που στεγάστηκαν στο μεγαλόπρεπο κτίριο των Εκπαιδευτηρίων και με τη λειτουργία του το κρατάει ζωντανό.Τα Εκπαιδευτήρια Ελληνικής Ορθοδόξου κοινότητος Δράμας, όπως είναι το πλήρες όνομα τους, χτίστηκαν στις αρχές του 20ου αιώνα, για να καλύψουν τις εκπαιδευτικές ανάγκες της περιοχής. Ήταν όραμα και έργο ενός εμπνευσμένου ανθρώπου, του εθνοιερομάρτυρα και μητροπολίτη τότε της Δράμας Χρυσόστομου.
Ας πάρουμε όμως την ιστορία από την αρχή.
Στα χρόνια που η Μακεδονία ήταν ακόμα σκλαβωμένη στους Τούρκους, σχολεία όπως τα ξέρουμε σήμερα δεν υπήρχαν. Ως το 1840 τα σχολεία στην πόλη της Δράμας λειτουργούσαν στο νάρθηκα των εκκλησιών. Στα χρόνια που ακολούθησαν, το νάρθηκα αντικατέστησε ένα οίκημα το οποίο οι κάτοικοι της Δράμας αποκαλούσαν «Σχολή». Εκεί φοιτούσαν μαθητές και μαθήτριες του «Αρρεναγωγείου» και του «Παρθεναγωγείου». Η «Σχολή» διατηρήθηκε έως το 1881, οπότε κατεδαφίστηκε, γιατί θεωρήθηκε ακατάλληλη και ανθυγιεινή, ενώ στη θέση της χτίστηκαν τα νέα εκπαιδευτήρια. Τα σχολικά βιβλία ήταν ελάχιστα και έρχονταν κρυφά από το ελεύθερο ελληνικό κράτος. Πολλές φορές τα παιδιά μάθαιναν την ανάγνωση από τα εκκλησιαστικά βιβλία και τα κείμενα των αρχαίων Ελλήνων συγγραφέων, από τα οποία αποστήθιζαν ολόκληρες σελίδες. Γραφή μάθαιναν πάνω στους άβακες (πινάκια) με το κοντύλι. Τα άλλα μαθήματα (αριθμητική, ιστορία, θρησκευτικά), τα μάθαιναν προφορικά από το δάσκαλο. Συγκεκριμένο σχολικό πρόγραμμα δεν υπήρχε. Και φυσικά στο σχολείο δεν προσέρχονταν όλα τα παιδιά, καθώς έπρεπε να πληρώνουν δίδακτρα και αυτό δεν ήταν εύκολο για κάθε οικογένεια.
Η ανατολή του 20ου αιώνα βρίσκει στη Δράμα μια νέα ανερχόμενη αστική τάξη, εμπόρων καπνομεσιτών και κτηματιών. Το ιστορικό κέντρο της πόλης ήταν το μοναδικό σημείο που κατοικούνταν από Έλληνες. Γύρω από αυτό απλώνονταν οι συνοικίες των Τούρκων, των Εβραίων και των Αρμενίων. Το 1903 οι ευρωπαϊκές δυνάμεις αναλαμβάνουν την αναδιοργάνωση και εποπτεία της περιοχής της Μακεδονίας. Το σαντζάκι Δράμας με την Καβάλα ανατίθενται στους Άγγλους. Το 1904 αρχίζει μια εθνική κίνηση αντίστασης κατά του βουλγαρισμού. Στην περιοχή της Δράμας μετά το 1906 εμφανίζεται έντονη δράση των ελληνικών αντάρτικων ομάδων.Η οργάνωση και εποπτεία αυτής της κίνησης διευθυνόταν από τα δύο ελληνικά προξενεία των Σερρών και της Καβάλας, αλλά και από τον μητροπολίτη Δράμας Χρυσόστομο.
Στο διάστημα αυτό και εν μέσω πολεμικών αναταραχών, εκτυλίσσεται ένας ανταγωνισμός ελέγχου του εκπαιδευτικού συστήματος. Από τη μια ο υπόδουλος ελληνισμός ήθελε τα δικά του εκπαιδευτικά κέντρα και από την άλλη η βουλγαρική εξαρχία προσπαθούσε να ελέγξει την εκπαίδευση στην περιοχή για δικό της όφελος.
Στις 21 Ιουλίου του 1902 και μόλις 35 χρόνων τοποθετήθηκε στη Μητρόπολη Δράμας ο Χρυσόστομος. Η χρονική στιγμή κατά την οποία ανέλαβε τα καθήκοντά του στη Μητρόπολη Δράμας ο Χρυσόστομος, ήταν καθοριστική για το ελληνικό στοιχείο της περιοχής, λόγω της μεγάλης εξαρχικής διείσδυσης Από τη επόμενη της άφιξής του, δραστηριοποιήθηκε ώστε να αναδιοργανώσει την κοινοτική δομή της Μητρόπολής του και να επεκτείνει το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα της περιοχής. Είχε ένα μεγάλο όραμα. Να προσφέρει παιδεία στα παιδιά των ορθοδόξων Ελλήνων, αγόρια και κορίτσια. Για το σκοπό αυτό ήθελε να ιδρύσει σχολεία (νηπιαγωγεία-δημοτικά-γυμνάσια-επαγγελματικές σχολές-γυμναστήρια) σε όλη την επαρχία. Όπως είναι φανερό το πολύ μεγάλο αυτό έργο του Χρυσοστόμου δεν μπορούσε να πραγματοποιηθεί χωρίς την εύρεση των κατάλληλων πόρων. Όμως ο ιεράρχης οργάνωσε έτσι τους ορθόδοξους ώστε να συνεισφέρουν όλοι για τον κοινό σκοπό. Ο Τριάρχης αναφέρει ότι σε συνεργασία με τους Δημογέροντες των πόλεων, κωμοπόλεων και χωριών, οι κάτοικοι χωρίζονταν σε τρεις κατηγορίες και πλήρωναν φόρο ανάλογα με την περιουσία τους. Η χρηστή διαχείρηση των κεφαλαίων έκανε τους κατοίκους να συνεισφέρουν πρόθυμα για το κοινό καλό. Βοήθεια προσέφεραν και οι φιλόπτωχες αδελφότητες που δρουσαν στις κωμοπόλεις. Ο Χρυσόστομος στράφηκε και προς την ελεύθερη Ελλάδα ζητώντας χρηματική ενίσχυση από την Ελληνική κυβέρνηση, από ευεργέτες και ιδρύματα όπως το «Νηπιακό Επιμελητήριο Μελά».
Η ανέγερση του διδακτηρίου με όνομα Εκπαιδευτήρια της Ελληνικής Ορθόδοξου Κοινότητος Δράμας, άρχισε το 1907 και τελείωσε το 1909. Κατά τη συνήθη τακτική του ο Χρυσόστομος, δημιούργησε ερανική επιτροπή η οποία φρόντιζε για τη συγκέντρωση χρημάτων ώστε να χτιστούν το ταχύτερο δυνατόν σχολεία αρρένων και θηλέων. Ο ίδιος επικοινώνησε μέσω του Υπουργού Εξωτερικών κ. Σκουζέ με το Νηπιακό Επιμελητήριο Μελά στην Αθήνα, το Μάιο του 1905, ζητώντας την οικονομική του ενίσχυση για την ανέγερση των Εκπαιδευτηρίων με προϋπολογισμό 1500 λίρες. Η επιτροπή διαχείρισης του Επιμελητηρίου δέχθηκε, θέτοντας κάποιους όρους όπως :
1. την προμήθεια των αναγκαίων αυτοκρατορικών φιρμανίων,
2. την κατάρτιση τετραμελούς επιτροπής για την επιμέλεια και επίβλεψη του έργου που να αποτελείται από τον πλησιέστερο πρόξενο της Ελλάδας και «έγκριτα μέλη» της κοινότητος Δράμας υπό την προεδρίαν του Μητροπολίτου,
3. την αποστολή του προϋπολογισμού και τα σχέδια των κτιρίων
4. το ότι επί της προσόψεως των σχολείων θέλει τεθή επιγραφή ότι ανηγέρθησαν δαπάνη του κληροδοτήματος Β. Μελά.
Όταν τελικά στις 17 Απριλίου 1906, το πολυπόθητο αυτοκρατορικό φιρμάνι φτάνει στη Δράμα, ο Χρυσόστομος με επιστολή του προς το Νηπιακό Επιμελητήριο Μελά, ζητά εφόσον εξεδόθησαν τα αυτοκρατορικά φιρμάνια, να καταβληθεί το ποσόν των 1500 λιρών. Η Κουτουξιάδου αναφέρει ότι : «Το Φεβρουάριο του 1908 έχει συγκεντρωθεί από εισφορές ολόκληρο το απαραίτητο ποσό προς ανέγερση της σχολής της Δράμας, η οποία τείνει να αποπερατωθεί με τη συμπλήρωση των 500 οθωμανικών λιρών από την επιχορήγηση του Ν.Ε.Μ». Η δαπάνη για την ανέγερση των «Εκπαιδευτηρίων» ανήλθε στο ποσό των 3.000 χρυσών λιρών Τουρκίας. Εκτός από το Νηπιακό Επιμελητήριο Μελά, το οποίο και πρόσφερε το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων, η δαπάνη καλύφθηκε από τις «προαιρετικές εισφορές των κατοίκων της Δράμας, αλλά και από ενοίκια της ακίνητης περιουσίας της μητρόπολης Δράμας» .
Τη μελέτη και τα σχέδια κατάστρωσε ο αρχιτέκτων Γ. Χατζημιχαήλ, ο οποίος ήταν υπολοχαγός, διορισμένος από το Κεντρικό Κομιτάτο στην περιοχή Δράμας για την αντιμετώπιση της βουλγαρικής προπαγάνδας. Είχε την έδρα του στο Παγγαίο, στη Μονή Εικοσιφοινίσσης, και κατέβαινε τακτικά στη Δράμα, μεταμφιεσμένος .
Το κτίριο που σχεδίασε ο Χατζημιχαήλ: Έχει τρεις εισόδους, μία σε κάθε πτέρυγα που αφορούσαν στο παρθεναγωγείο, στο αρρεναγωγείο και μία στην πλευρά της "πλάτης" του «Π»...
Τα Εκπαιδευτήρια περατώθηκαν το 1909, κατά τη δεύτερη περίοδο αρχιερατείας του Χρυσοστόμου στη Δράμα, έπειτα από πολλές διακοπές και παρεμβάσεις της τούρκικης διοίκησης. «Τα εγκαίνια, με την συμμετοχή όλων των Ελλήνων και των Ελληνοπαίδων, του Χρυσοστόμου και του κλήρου, υπήρξαν πανηγυρικά και απετέλεσαν το σημαντικότερο γεγονός της χρονιάς εκείνης».
Φωτογραφία των εγκαινίων των Εκπαιδευτηρίων Δράμας, με ιδιόχειρη αφιέρωση του Μητροπολίτη Χρυσόστομου προς το ΝΕΜ, η οποία γράφει: «Τα χορηγία Μελά ιδρυθέντα εν Δράμα σχολικά εκπαιδευτήρια. Ο Δράμας Χρυσόστομος, 1909». Στη φωτογραφία φαίνεται κάτω από το δεξί δέντρο της αυλής το κενοτάφιο προς τιμή της δωρήτριας του οικοπέδου Μ. Αριτζίδου και του γιου της Ανέστη. Πηγή : Φωτογρ. αρχείο Ιδρύματος Β. Μελά για την Προσχολική Αγωγή. (πρώην ΝΕΜ)
12ο Δημοτικό Σχολείο Δράμας | Διεύθυνση: Αγ. Χρυσοστόμου 1 | Τηλ.: 25210 32600 | Email: 12dimdra@sch.gr
Copyright © 2012. All Rights Reserved.
Designed by Zampa Marianna.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου