Ο Δρυμός άνηκε στο Δήμο Μυγδονίας ( Μυγδονία θα πει "νερότοπος" και κατ΄επέκταση "εύφορη γη") και βρίσκεται στο Νομό Θεσσαλονίκης. Στο πλαίσιο του Νόμου "Καποδίστριας", ο δήμος περιλαμβάνει τις Κοινότητες: Λητής (έδρα του δήμου), Δρυμού και Μελισσοχωρίου. Έχει συνολική έκταση 99.031 στρέμματα, πληθυσμό 7.191 κατοίκους (απογραφή 2001) και υψομετρο 200μ..
Ιστορία :Από τα αρχαία ευρήματα της περιοχής, οι αρχαιολόγοι πιστεύουν πως η κατοίκηση στο χώρο αυτό άρχισε τη Μεσολιθική Εποχή (9.000 π.Χ.-7.000 π.Χ.). Πρώτοι κάτοικοι της περιοχής ήταν οι Πελασγοί. Αργότερα, εμφανίστηκαν οι Μύγδονες από τη Θράκη. Κατά τη μυθολογία, το όνομά τους το πήραν από τον Μύγδονα, γιο του θεού Άρη και βασιλιά της Φρυγίας.
Στη θέση του σημερινού χωριού, και σύμφωνα με αρχαίες επιγραφές, υπήρχε η πόλη "Χαράκωμα" (190 π.Χ.-79 π.Χ.), κοντά στον οικισμό της αρχαίας πόλης "Λητή" (από τη Λητώ, μητέρα του θεού Απόλλωνα). Την περίοδο της Τουρκοκρατίας, το χωριό κατοικείται μόνο από χριστιανούς και πληρώνει φόρο στους Οθωμανούς, το 1862 είχε 199 σπίτια [εκκρεμεί παραπομπή]. Την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα, οι κάτοικοι μετέχουν ενεργά, διακινώντας πυρομαχικά και μεταφέροντας πολεμοφόδια με τα κάρα τους. Μετά τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων, το χωριό εντάσσεται στο Ελληνικό Κράτος και το 1918 χαρακτηρίζεται ως Κοινότητα. Σε έγγραφο-διαθήκη του 1314 (βρίσκεται στη Μονή Χιλανδαρίου-Αγίου Όρους) το χωριό αναφέρεται με το όνομα Δρυμίγκλαβα. Το όνομα "Δρυμός" δόθηκε στον οικισμό το 1918 και οφείλεται στα πολλά πλατάνια και το νερό.
Παραδοσιακή αρχιτεκτονική :Κάποτε τα σπίτια του Δρυμού ήταν κτισμένα σύμφωνα με τη Μακεδονίτικη αρχιτεκτονική: διώροφα, από πέτρα και πλίνθους, με μια πέτρινη ή ξύλινη εξωτερική σκάλα που οδηγούσε στον όροφο. Ο όροφος είχε 2-3 δωμάτια με ξύλινα πατώματα και τζάκι σε ένα εξ αυτών. Η στέγη ήταν φτιαγμένη με ξύλινα δοκάρια (αγκριντιές) και σκεπαζόταν με κεραμίδια βυζαντινού τύπου. Το ισόγειο χρησίμευε για τον σταυλισμό των ζώων και την αποθήκευση εργαλείων, καρπών, καθώς και του βαρελιού με το κρασί. Το δάπεδο ήταν από πατημένο χώμα. Στον αύλειο χώρο υπήρχε ο φούρνος με το μαγειρείο και άλλοι βοηθητικοί χώροι. Όλα τα σπίτια ήταν σοφά προσανατολισμένα προς το νότο. Έτσι, προστατεύονταν από το πολύ κρύο του χειμώνα και τη ζέστη του καλοκαιριού. Σήμερα στον Δρυμό υπάρχουν μόνο μερικά από αυτά τα παλιά σπίτια.
Το δημοτικό σχολείο του Δρυμού : Το 1820, ο παπά-Δημήτρης Ζλατάνος, ο ιερέας των Δρυμίγκλαβων, συγκέντρωσε στο σπίτι του τα παιδιά που είχαν ηλικία κάτω των 15 ετών και χωρίς αμοιβή, μόνο από μεράκι και αγάπη, ξεκίνησε τη διδασκαλία των παιδιών. Τους δίδασκε ιστορία, αριθμητική, γραφή και ανάγνωση και χρησιμοποιούσε τα εκκλησιαστικά βιβλία. Το 1840, όλοι οι κάτοικοι συγκέντρωσαν χρήματα και έκτισαν μία ισόγεια αίθουσα-διδασκαλείο, όπου πίνακας ήταν ο τοίχος. Τον δάσκαλο τον πλήρωνε το ταμείο της Κοινότητας και της Εκκλησίας. Το 1876, η αίθουσα αυτή γκρεμίστηκε και στην ίδια θέση κτίστηκαν δύο αίθουσες. Τα βασικά βιβλία για τη διδασκαλία ήταν τα εκκλησιαστικά βιβλία Οχτωήχι και Ψαλτήρι.
Το 1899-1900 είναι η πρώτη σχολική χρονιά για την οποία υπάρχουν πλήρη διδακτικά στοιχεία. Δίδασκαν δύο δάσκαλοι, τα μαθήματα άρχιζαν τις αρχές Σεπτεμβρίου και τελείωναν στα μέσα Μαΐου. Το διάστημα 1900-1913, στη θέση του διθέσιου σχολείου κτίσθηκε τετραθέσιο και το 1914 το σχολείο άρχισε να λειτουργεί ως δημόσιο. Τα μαθήματα που διδάσκονταν ήταν: ιερά, γλωσσικά, αριθμητική, καλλιγραφία, πατριδογνωσία, φυσική, ωδική, γυμναστική, ιστορία και ιχνογραφία. Το 1953 λειτούργησε νέο διδακτήριο, που κτίσθηκε στην άκρη του χωριού.
Οι γειτονιές ή "μαχαλάδες" :"η Αγγέλ" (η Αγέλη) [Επεξεργασία]Πιθανόν, η παλαιότερη γειτονιά του χωριού. Το όνομά της το πήρε από τις αγέλες των αγελάδων που συγκεντρώνονταν εκεί, για να ξεκινήσουν για τη βοσκή.
"η Πλάτανους" (ο Πλάτανος) :Το όνομά της το πήρε από ένα μεγάλο πλάτανο με μια βρύση, που δεν υπάρχουν σήμερα.
"του Μιτόχ" (το Μετόχι) :Είναι μία από τις παλαιότερες γειτονιές του χωριού. Το όνομά της το πήρε από το Μετόχι της Ιεράς Μονής Βλατάδων που υπήρχε, ενώ σήμερα υπάρχει μόνο το ξωκλήσι, που ανήκε στο Μετόχι.
"οι Μπάρις" (οι Μπάρες) :Το όνομα σημαίνει "λάκκος με νερό" και παλιότερα υπήρχαν εδώ δύο ποτίστρες για τα ζώα, όπου αφθονούσε η λάσπη. Σήμερα αποτελεί το κέντρο του χωριού με την πλατεία. Εδώ βρίσκεται και το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής.
"οι Σκίνις" (οι Σκίνες) :Χαρακτηριστικό αυτής της γειτονιάς ήταν κάποτε πέντε βρύσες, από τις οποίες έπιναν νερό τα ζώα. Σε κάποιες από αυτές οι γυναίκες έπλυναν τα ρούχα τους. Από εδώ επίσης, έπαιρναν νερό οι υποψήφιες νύφες, σύμφωνα με το έθιμο.
«Περπερούνα»
Υπάρχουν, όμως και μαγικά έθιμα που σκοπό έχουν όχι να παρακαλέσουν -όπως οι λιτανείες- το Θεό, αλλά να τον εξαναγκάσουν σε βοήθεια. Αυτά τα έθιμα έχουν σκοπό να προκαλέσουν βροχή με μαγικό τρόπο (μαγεία). Ένα από αυτά είναι η περπερούνα.
Η Περπερούνα ή Περπερού ή Πιρπιρού είναι ένα έθιμο που το κάνουν τα κορίτσια. Διαλέγουν ένα κοριτσάκι 8-10 ετών, συνήθως φτωχό ή ορφανό, και το στολίζουν με λουλούδια και πρασινάδα. Η πρασινάδα χρησιμεύει -όπως λένε στο Δρυμό της Μακεδονίας, ένα χωριό έξω από τη Θεσσαλονίκη- «για να πρασινίσει ο κάμπος σαν τη Πιρπιρού».
Όλη η παρέα των κοριτσιών, με την Πιρπιρού στη μέση, φτάνει σε σπίτι και τραγουδά το τραγουδάκι της Περπερούνας.
Στο Δρυμό λένε:
«Πιρπιρού, δροσούλα μου,
παρακάλσι τουν Θιο (Θεό)
για να δώσει μια βρουχή,
μια βρουχή βασιλικιά
δω στα στάρια, τα κριθάρια
στα λιανά τα παρασπόρια.
Μπάρις-μπάρις* του νιρό
Λιούμπις-λιούμπις** του κρασί
Κάθι στάχυ κι κιλό
Κάθι κούρβου (στοίβα) κι μιτρό»
*μπάρις-μπάρις το νιρό= βροχή πολύ δυνατή, μπόρα
** λιούμπις-λιούμπις το κρασί= μεγάλη ποσότητα κρασιού
Μόλις τελειώσει το τραγούδι, η νοικοκυρά του κάθε σπιτιού βγαίνει έξω και χύνει πάνω στο κεφάλι του παιδιού νερό και εύχεται :
« Καλή βροχή να δώσει ο Θεός».
Έπειτα δίνει ένα νόμισμα στο κοριτσάκι ή ό,τι άλλο έχει «για το καλό».
Σε άλλους τόπους της πατρίδας μας το έθιμο της Περπερούνας είναι κάπως διαφορετικό. Στον Πόντο λ.χ. αντί για παιδί, για να μην το καταβρέχουν και κρυώσει το καημένο, ντύνανε μια σκούπα. Έκαναν κάτι σαν σκιάχτρο και το γύριζαν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας ένα άλλο τραγούδι. Οι νοικοκυρές περιέλουζαν αυτό το σκιάχτρο με νερό και φιλοδωρούσαν τα παιδιά που το κρατούσαν.
Ιστορία :Από τα αρχαία ευρήματα της περιοχής, οι αρχαιολόγοι πιστεύουν πως η κατοίκηση στο χώρο αυτό άρχισε τη Μεσολιθική Εποχή (9.000 π.Χ.-7.000 π.Χ.). Πρώτοι κάτοικοι της περιοχής ήταν οι Πελασγοί. Αργότερα, εμφανίστηκαν οι Μύγδονες από τη Θράκη. Κατά τη μυθολογία, το όνομά τους το πήραν από τον Μύγδονα, γιο του θεού Άρη και βασιλιά της Φρυγίας.
Στη θέση του σημερινού χωριού, και σύμφωνα με αρχαίες επιγραφές, υπήρχε η πόλη "Χαράκωμα" (190 π.Χ.-79 π.Χ.), κοντά στον οικισμό της αρχαίας πόλης "Λητή" (από τη Λητώ, μητέρα του θεού Απόλλωνα). Την περίοδο της Τουρκοκρατίας, το χωριό κατοικείται μόνο από χριστιανούς και πληρώνει φόρο στους Οθωμανούς, το 1862 είχε 199 σπίτια [εκκρεμεί παραπομπή]. Την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα, οι κάτοικοι μετέχουν ενεργά, διακινώντας πυρομαχικά και μεταφέροντας πολεμοφόδια με τα κάρα τους. Μετά τη λήξη των Βαλκανικών Πολέμων, το χωριό εντάσσεται στο Ελληνικό Κράτος και το 1918 χαρακτηρίζεται ως Κοινότητα. Σε έγγραφο-διαθήκη του 1314 (βρίσκεται στη Μονή Χιλανδαρίου-Αγίου Όρους) το χωριό αναφέρεται με το όνομα Δρυμίγκλαβα. Το όνομα "Δρυμός" δόθηκε στον οικισμό το 1918 και οφείλεται στα πολλά πλατάνια και το νερό.
Παραδοσιακή αρχιτεκτονική :Κάποτε τα σπίτια του Δρυμού ήταν κτισμένα σύμφωνα με τη Μακεδονίτικη αρχιτεκτονική: διώροφα, από πέτρα και πλίνθους, με μια πέτρινη ή ξύλινη εξωτερική σκάλα που οδηγούσε στον όροφο. Ο όροφος είχε 2-3 δωμάτια με ξύλινα πατώματα και τζάκι σε ένα εξ αυτών. Η στέγη ήταν φτιαγμένη με ξύλινα δοκάρια (αγκριντιές) και σκεπαζόταν με κεραμίδια βυζαντινού τύπου. Το ισόγειο χρησίμευε για τον σταυλισμό των ζώων και την αποθήκευση εργαλείων, καρπών, καθώς και του βαρελιού με το κρασί. Το δάπεδο ήταν από πατημένο χώμα. Στον αύλειο χώρο υπήρχε ο φούρνος με το μαγειρείο και άλλοι βοηθητικοί χώροι. Όλα τα σπίτια ήταν σοφά προσανατολισμένα προς το νότο. Έτσι, προστατεύονταν από το πολύ κρύο του χειμώνα και τη ζέστη του καλοκαιριού. Σήμερα στον Δρυμό υπάρχουν μόνο μερικά από αυτά τα παλιά σπίτια.
Το δημοτικό σχολείο του Δρυμού : Το 1820, ο παπά-Δημήτρης Ζλατάνος, ο ιερέας των Δρυμίγκλαβων, συγκέντρωσε στο σπίτι του τα παιδιά που είχαν ηλικία κάτω των 15 ετών και χωρίς αμοιβή, μόνο από μεράκι και αγάπη, ξεκίνησε τη διδασκαλία των παιδιών. Τους δίδασκε ιστορία, αριθμητική, γραφή και ανάγνωση και χρησιμοποιούσε τα εκκλησιαστικά βιβλία. Το 1840, όλοι οι κάτοικοι συγκέντρωσαν χρήματα και έκτισαν μία ισόγεια αίθουσα-διδασκαλείο, όπου πίνακας ήταν ο τοίχος. Τον δάσκαλο τον πλήρωνε το ταμείο της Κοινότητας και της Εκκλησίας. Το 1876, η αίθουσα αυτή γκρεμίστηκε και στην ίδια θέση κτίστηκαν δύο αίθουσες. Τα βασικά βιβλία για τη διδασκαλία ήταν τα εκκλησιαστικά βιβλία Οχτωήχι και Ψαλτήρι.
Το 1899-1900 είναι η πρώτη σχολική χρονιά για την οποία υπάρχουν πλήρη διδακτικά στοιχεία. Δίδασκαν δύο δάσκαλοι, τα μαθήματα άρχιζαν τις αρχές Σεπτεμβρίου και τελείωναν στα μέσα Μαΐου. Το διάστημα 1900-1913, στη θέση του διθέσιου σχολείου κτίσθηκε τετραθέσιο και το 1914 το σχολείο άρχισε να λειτουργεί ως δημόσιο. Τα μαθήματα που διδάσκονταν ήταν: ιερά, γλωσσικά, αριθμητική, καλλιγραφία, πατριδογνωσία, φυσική, ωδική, γυμναστική, ιστορία και ιχνογραφία. Το 1953 λειτούργησε νέο διδακτήριο, που κτίσθηκε στην άκρη του χωριού.
Οι γειτονιές ή "μαχαλάδες" :"η Αγγέλ" (η Αγέλη) [Επεξεργασία]Πιθανόν, η παλαιότερη γειτονιά του χωριού. Το όνομά της το πήρε από τις αγέλες των αγελάδων που συγκεντρώνονταν εκεί, για να ξεκινήσουν για τη βοσκή.
"η Πλάτανους" (ο Πλάτανος) :Το όνομά της το πήρε από ένα μεγάλο πλάτανο με μια βρύση, που δεν υπάρχουν σήμερα.
"του Μιτόχ" (το Μετόχι) :Είναι μία από τις παλαιότερες γειτονιές του χωριού. Το όνομά της το πήρε από το Μετόχι της Ιεράς Μονής Βλατάδων που υπήρχε, ενώ σήμερα υπάρχει μόνο το ξωκλήσι, που ανήκε στο Μετόχι.
"οι Μπάρις" (οι Μπάρες) :Το όνομα σημαίνει "λάκκος με νερό" και παλιότερα υπήρχαν εδώ δύο ποτίστρες για τα ζώα, όπου αφθονούσε η λάσπη. Σήμερα αποτελεί το κέντρο του χωριού με την πλατεία. Εδώ βρίσκεται και το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής.
"οι Σκίνις" (οι Σκίνες) :Χαρακτηριστικό αυτής της γειτονιάς ήταν κάποτε πέντε βρύσες, από τις οποίες έπιναν νερό τα ζώα. Σε κάποιες από αυτές οι γυναίκες έπλυναν τα ρούχα τους. Από εδώ επίσης, έπαιρναν νερό οι υποψήφιες νύφες, σύμφωνα με το έθιμο.
«Περπερούνα»
Υπάρχουν, όμως και μαγικά έθιμα που σκοπό έχουν όχι να παρακαλέσουν -όπως οι λιτανείες- το Θεό, αλλά να τον εξαναγκάσουν σε βοήθεια. Αυτά τα έθιμα έχουν σκοπό να προκαλέσουν βροχή με μαγικό τρόπο (μαγεία). Ένα από αυτά είναι η περπερούνα.
Η Περπερούνα ή Περπερού ή Πιρπιρού είναι ένα έθιμο που το κάνουν τα κορίτσια. Διαλέγουν ένα κοριτσάκι 8-10 ετών, συνήθως φτωχό ή ορφανό, και το στολίζουν με λουλούδια και πρασινάδα. Η πρασινάδα χρησιμεύει -όπως λένε στο Δρυμό της Μακεδονίας, ένα χωριό έξω από τη Θεσσαλονίκη- «για να πρασινίσει ο κάμπος σαν τη Πιρπιρού».
Όλη η παρέα των κοριτσιών, με την Πιρπιρού στη μέση, φτάνει σε σπίτι και τραγουδά το τραγουδάκι της Περπερούνας.
Στο Δρυμό λένε:
«Πιρπιρού, δροσούλα μου,
παρακάλσι τουν Θιο (Θεό)
για να δώσει μια βρουχή,
μια βρουχή βασιλικιά
δω στα στάρια, τα κριθάρια
στα λιανά τα παρασπόρια.
Μπάρις-μπάρις* του νιρό
Λιούμπις-λιούμπις** του κρασί
Κάθι στάχυ κι κιλό
Κάθι κούρβου (στοίβα) κι μιτρό»
*μπάρις-μπάρις το νιρό= βροχή πολύ δυνατή, μπόρα
** λιούμπις-λιούμπις το κρασί= μεγάλη ποσότητα κρασιού
Μόλις τελειώσει το τραγούδι, η νοικοκυρά του κάθε σπιτιού βγαίνει έξω και χύνει πάνω στο κεφάλι του παιδιού νερό και εύχεται :
« Καλή βροχή να δώσει ο Θεός».
Έπειτα δίνει ένα νόμισμα στο κοριτσάκι ή ό,τι άλλο έχει «για το καλό».
Σε άλλους τόπους της πατρίδας μας το έθιμο της Περπερούνας είναι κάπως διαφορετικό. Στον Πόντο λ.χ. αντί για παιδί, για να μην το καταβρέχουν και κρυώσει το καημένο, ντύνανε μια σκούπα. Έκαναν κάτι σαν σκιάχτρο και το γύριζαν από σπίτι σε σπίτι τραγουδώντας ένα άλλο τραγούδι. Οι νοικοκυρές περιέλουζαν αυτό το σκιάχτρο με νερό και φιλοδωρούσαν τα παιδιά που το κρατούσαν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου