Πέμπτη 28 Ιουλίου 2016

Η ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΑΚΑΔΗΜΙΑ
Μια πρωτοπόρα προσπάθεια του Όθωνα Ρουσόπουλου
Μέρος 3ο Η ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΚΑΙ ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ
Θέλω να αναφερθώ σε δύο κομβικά σημεία στην ιστορία της Σχολής που καθόρισαν ως ένα βαθμό την πορεία της και ειδικότερα την πορεία του ιδρυτή και εμψυχωτή της.
Το πρώτο σημείο είναι η πορεία αναγνώρισης της σχολής και η ολομέτωπη και λυσσασμένη αντίδραση των αυτόκλητων αντιπάλων της.
Το δεύτερο είναι η δωρεά του Γρηγόριου Μαρασλή για την ανέγερση ιδιόκτητων διδακτηρίων της σχολής και η τελική πορεία και κατάληξη αυτής της δωρεάς.
Μέσα από αυτά τα δύο γεγονότα θα εξηγήσουμε την τελική «αποστασία« του Όθωνα Ρουσόπουλου από το στρατόπεδο των φιλελευθέρων και την προσχώρησή του στη «συντηρητική» παράταξη και πιο συγκεκριμένα στο πλευρό του «παρεξηγημένου» θύματος των συγκυριών Δ. Γούναρη.
Οι σχολές του Ρουσόπουλου από την αρχή εκτιμήθηκαν ως εκπαιδευτική πρόταση αλλά περισσότερο από την καθημερινή τους πραγμάτωση, τον ενθουσιασμό των καθηγητών της σχολής, την επάρκεια των πρώτων αποφοίτων της.
Βρήκε ολόθερμους υποστηρικτές από τις δυναμικές και φωτισμένες ομάδες της αστικής τάξης, από όλους που επιζητούσαν τρόπους για την ουσιαστική οικονομική αναγέννηση του τόπου.
Είναι επανειλημμένες οι εγκύκλιοι υπουργείων όπως του Ναυτικού, των Εσωτερικών και της Παιδείας που συστήνουν στους αντίστοιχους εποπτευόμενους φορείς τους τη σχολή (κοινότητες, δημάρχους, σχολεία). Εγκύκλιος του υπουργού εσωτερικών Γ. Θεοτόκη, του υπουργού Παιδείας Ι. Στάη κλπ.
(Παράρτημα: Έγγραφα 1, 2)
Το 1900 η σχολή μπαίνει «υπό την υψηλή προστασία του Βασιλέως Γεωργίου». Ίσως με τις σημερινές αντιλήψεις και την περιρρέουσα ατμόσφαιρα να μη μπορούμε να καταλάβουμε την σημασία αυτού του γεγονότος και της κινητήριας δύναμης που αυτή η προστασία προσδίδει τη Σχολή.
Την ίδια σημασία έχει η απονομή πατρικών συγχαρητηρίων και υποστήριξης από τον Πατριάρχη Κων/πόλεως που αυτήν την εποχή τυχαίνει να είναι ένας φωτισμένος πνευματικός ποιμένας, ο Ιωακείμ Γ΄.
(Παράρτημα: Έγγραφο 3)
Το 1900 η Ακαδημία του Ρουσόπουλου βραβεύεται με το Οικονόμειο βραβείο από την Ορθόδοξη Ελληνική κοινότητα της Τεργέστης που συνοδεύεται και από το χρηματικό ποσόν των 2.000 χρυσών φράγκων.
(Παράρτημα: Έγγραφο 4)
Το 1905 η Ιταλική Κυβέρνηση αναγνωρίζει την Ακαδημία ως ισότιμη σχολή με τα δικά της Τεχνικά Ινστιτούτα.
Μέσα στα ίδια χρόνια γράφονται σε διάφορες εφημερίδες διθυραμβικά άρθρα και κρίσεις από πολλές πλευρές και με διάφορες αφετηρίες.
Από όλα αυτά παραθέτω ένα πολεμικό και γλαφυρό άρθρο του Βλ. Γαβριηλίδη με τον τίτλο: ΤΟ ΑΝΤΙΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΝ
Είναι ένα άρθρο υψηλής γλωσσικής επάρκειας και βαθειάς πίστης σ’ αυτά που υποστηρίζει παρά τις κάποιες , με τα σημερινά κριτήρια, υπερβολές του.

ΤΟ ΑΝΤΙΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΝ
Χιλιάδες χιλιάδων επιλέκτων –και πρώτη η «Ακρόπολη» κατά τα τελευταία είκοσι– εικοσιπέντε έτη εφώναξαν κατά της πληθώρας των κλασσικών γυμνασίων και της από τούτων ως από κεφαλαρίου εκπορευόμενης άλλης πληθώρας δικηγόρων, γιατρών, δασκάλων δια της μεθόδου των φθηνών, των ευκόλων, των ακόπων πενεπιστημιακών εξετάσεων. Αι καλλίτεραι δυνάμεις του Έθνους όχι μόνον πήγαιναν χαμέναι δια τον πλούτον του τόπου, αλλά και δια τον εαυτό τους. Οι ανεπτυγμένοι όλοι δικηγόροι, ιατροί, δασκάλοι. Και οι μη ανεπτυγμένοι εις το εμπόριον, την βιομηχανίαν, τη γεωργίαν, την κτηνοτροφίαν. Όλοι δε αυτοί οι κλάδοι της πλουτοπαραγωγής στάσιμοι, εξαντλημένοι, χωρίς τον νέον αέρα των γιγαντιαίων προόδων της Δύσεως.
Όλοι φωνάζαμε κατά του κακού. Ένας δε έδρασε κατ’ αυτού. Και αυτός είνε ο
κ. Όθων. Ρουσόπουλος. Ο διευθυντής της Εμπορικής και Βιομηχανικής Ακαδημίας.
Τώρα που πλησιάζει ο Σεπτέμβριος και ετοιμάζονται τυφλοί γονείς, σκληροί γονείς, κουτοί γονείς να ρίξουν τα παιδιά τους είς την καταβόθραν του Πανεπιστημίου δια να τα βγάλουν μετά πενταετίαν γιατρούς χωρίς πεντάρα, δασκάλους χωρίς θέσι και δικηγόρους υποψηφίους της πείνας ή της λωποδυσίας, τώρα πάλιν πρέπει να αναστήσωμεν προ των στραβών ομμάτων των γονέων αυτών την Ακαδημίαν αυτήν, δια την οποίαν ο πρώτος μεταξύ των ζώντων Ελλήνων Γρηγόριος Μαρασλής ετοιμάζει καλλιμάρμαρον μέγαρον και να τους είπωμεν:
- Την βλέπετε; Την Ακαδημίαν αυτήν; Είνε το Πανεπιστήμιον του μέλλοντος; Είνε το πλουτοπαραγωγείον του παρόντος. Από εδώ δεν βγαίνουν οι νέοι με Θουκυδίδην και με Όμηρον, ούτε με Πανδέκτας και Εισηγήσεις. Αυτοί που θα βγουν από εδώ δεν εκτείνουν την χείρα επαίτιδα, δεν τρέχουν σαν σκυλιά λυσσασμένα κατόπιν της εργατικής κοινωνίας, να της κολλήσουν σαν μύδια και να της βραχνοφωνάζουν;
- Μωρέ αρρώστησαι, νά σέ κάμω καλά ή να σε στείλω εις το διάβολό!
- Μωρέ πιασθήτε μαλλιά με μαλλιά, να σας κάμω να καταστραφήτε και οι δύο.
- Μωρέ ελάτε να σας μάθω πως κάνει ο υπερσυντέλικος του οίομαι!
Όχι! Από τας λαγόνας αυτής της Μαρασλο-Ρουσσοπουλείου Ακαδημίας, την οποίαν έλαβεν υπό την ιδιαιτέραν Του προστασίαν ο Βασιλεύς, διψών και Αυτός να ιδή την νεολαίαν του Βασιλείου Του τρεπομένην εις τα έργα της τέχνης και της πρακτικής επιστήμης, δεν βγαίνουν παράσιτα της κοινωνίας, αποξηραίνοντα και αποστραγγίζοντα τους ζωτικούς της χυμούς, ζώντα εις βάρος των άλλων, μηδέν παράγοντα, τουναντίον πολλάκις ή από αμάθειαν (ιατροί!) ή από ασυνειδησίαν (δικηγόροι!) ή από βλακείαν (φιλόλογοι!) ξεπατόνοντα φυσικώς και πνευματικώς χρησιμωτάτας παραγωγούς υπάρξεις, αί οποίαι τις είδε τι θα παρήγον εάν ούτως ή άλλως δεν κατεστρέφοντο δια τη κοινωνίαν.
Όχι! Από τας μελαψάς λαγόνας της Μαρασλό-Ρουσσοπουλείου αυτής Ακαδημίας βγαίνουν μέλισσαι εργατικαί, παράγουσαι μέλι ευωδιάζον την κοινωνίαν, διότι η παραγωγός εργασία, όχι η στείρα και η μαραντική και μωραντική των δικηγόρων και των σχολαστικών, χύνει ρόδα και υγείαν εις τας παρειάς της κοινωνίας, ενώ η άλλη τας βαθουλόνει και τας αβυσσόνει ως παρειάς φθισικού είς το τελευταίον στάδιον.
Όχι! Απ’ εδώ βγαίνουν:
Χημικοί!
Οινοποιοί!
Εργοστασιάρχαι!
Σαπωνοποιοί!
Τυροκόμοι!
Γεωπόνοι!
Μηχανουργοί!
Ναυτικοί!
Μεταλλουργοί!
Έμποροι!
Βιομήχανοι!
Τραπεζίται!
Από εδώ στρατολογείται η λεγεών των μελλόντων να δημιουργήσουν αξίας, νέας αξίας, το σύνολον των οποίων αποτελεί το ενεργητικόν του ενεργητικού ενός Έθνους. Το σύνηθες ενεργητικόν το αποτελούν οι κοινοί των ανθρώπων, οι ακολουθούντες τον άλλον ή την παράδοσιν ή το έθιμον∙ αλλά το νέον ενεργητικόν το δημιουργούν εκείνοι οι οποίοι επινοούν ή φκιάνουν κάτι δικό τους,νεωτερίζοντες, ανεγείροντες, ιδρύοντες, ένας Βλαγκάλης, ένας Ρετσίνας, μία Καρασταμάτη, ένας Παπαδάμ, ένας Κανελλόπουλος, ένας Πουλόπουλος, ένας Ραυνόλδος Δημητριάδης, ένας Ζάννος, ένας Πεσμαζόγλους, ένας Πλατύς και τόσοι άλλοι ίσοι ή και ανώτεροι από αυτούς.
Όσοι λοιπόν κατορθώσετε να σώσετε από τον πανεπιστημιακόν Μινώταυρον τα παιδιά σας τον φωτεινόν Σεπτέμβριον, ατραφήτε μετά πίστεως, ελπίδος, αγάπης προς την Ακαδημίαν, ότι από εκεί θα τα ιδήτε να βγούνε αξιωματικοί της εργασίας, της βιομηχανίας, του εμπορίου, των Τραπεζών και των επιχειρήσεων.
Ακρόπολη 31 Αυγ. 1903
-------------------------------------------------------
Όμως η κορύφωση των αναγνωρίσεων ως επιστέγασμα των πολύχρονων προσπαθειών είναι το βασιλικό διάταγμα που υπογράφει «εν ονόματι του Βασιλέως» ο Αντιβασιλεύς και διάδοχος Κωνσταντίνος με υπουργό Παιδείας του Λ. Καλλιφρονά. Με το διάταγμα αυτό αναγνωρίζεται η Ακαδημία του Ρουσόπουλου ως Α νώτερο ίδρυμα τεχνικής εκπαίδευσης.
Παραθέτω το κείμενο του διατάγματος:

Έχοντες υπ’ όψει το Βασ. Διάταγμα της 3/15 Απριλίου 1833 περί σχηματισμού και αρμοδιότητος της επί των Εκκλησιαστικών και της Δημόσιας Εκπαιδεύσεως Γραμματείας της Επικράτειας.
Προτάσει του Ημετέρου επί των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως Υπουργού διατάσσομεν τάδε:
Άρθρον 1.
Η εν Αθήναις Βιομηχανική και Εμπορική Ακαδημία, νομίμως ιδρυθείσα και επί δωδεκαετίαν ευδοκίμως λειτουργούσα, αναγνωρίζεται ως ίδρυμα ανωτέρας τεχνικής εκπαιδεύσεων και αι ειδικαί αυτής σχολαί, ή帴οι βιομηχανική, εμπορική, γεωργική, μεταλλευτική και μηχανουργική, αναγνωρίζονται ως ανώτεραι τεχνικαί σχολαί. Η εφαρμογή του προγράμματος αυτών και η επέκτασις η βελτίωσις αυτού, συμφώνως προς τάς προόδους των θετικών επιστημών, τίθεται υπό την επίβλεψιν τριμελούς επιτροπής, διοριζομένης υπό του Υπουργού των Εκκλησιαστικών και της Δημοσίας Εκπαιδεύσεως.
Άρθρον 2.
Δεκτοί πρός κατάταξιν εις τάς κατά το 1ον άρθρο σχολάς της Βιομηχανικής και Εμπορικής Ακαδημίας είναι απόφοιτοι των γυμνασίων ή ισοτίμων σχολών και οί του προπαιδευτικού σχολείου της Ακαδημίας, προστιθέμενης είς αυτό μιας τουλάχιστον τάξεως έτι.
Άρθρον 3.
Τα κυριώτατα των είς τάς κατά το άρθρον 1 σχολάς διδασκομένων μαθημάτων εισί∙ χημεία ανόργανος και οργανική, χημεία βιομηχανική, χημεία αναλυτική, φυσική, μαθηματικά εν γένει ανώτερα, μηχανική, μικροβιολογία, ορυκτολογία, γεωλογία, ελαιοχημεία, ελαιουργία, σαπωνοποιία, οινοποιία, οινοπνεματοποιία, οξοποιία-ζυθοποιία, ποτοποιία, αρωματοποιία, ξέναι γλώσσαι, λογιστική, εμπορικόν δίκαιον, πολιτική οικονομία, ελληνική νομολογία, τελωνιακή νομοθεσία, οικονομική γεωγραφία, ιστορία εμπορίου, εμπορευματολογία, σιδηροδρομικά, στενογραφία και μηχανογραφία, καλλιγραφία, περί ασφαλειών, νομισματική και μετρολογία, στατιστική, βοτανική, δενδροκομία, γεωργία, κτηνοτροφία, κτηνιατρική γεωργική χημεία, γεωργική μηχανική, αμπελουργία, σηροτροφίαι γαλακτοκομία, γεωδαισία, μετεωρολογία, γεωργική οικονομία, πτηνοτροφία, μελισσοκομία, εντομολογία, υδραυλική, μεταλλευτική, μεταλλουργία, πυροχημεία, ηλεκτροτεχνία, μεταλλικόν δίκαιον, δοκιμαστική, μηχανολογία, σχεδιογραφία, υπόγειος γεωμετρία, κοιτολογία, αντίστασις υλών, αρχιτεκτονική, γεφυροποιία, ατμομηχαναί, μηχανουργική, ναυτιλία, κυβερνητική κλπ.
Άρθρον 4.
Εις εκάστην των κατά τό άρθρον 1 ανωτέρων τεχνικών σχολών ή φοίτησης είνε διετής τουλάχιστον. Το διδακτικόν προσωπικόν αυτών απτελείται κατά τα 9/10 τουλάχιστον εξ ανεγνωρισμένων και ειδικών καθηγητών. Αί επί διπλώματι εξετάσεις υπόκεινται είς όν έλεγχον της εποπτικής επιτροπής οι βαθμοί δε του διπλώματος εισίν: άριστα, λίαν καλώς και καλώς. Οι τυχόντες βαθμού σχεδόν καλώς δεν αξιούνται διπλώματος, αλλά «πτυχίου», όπερ δέν δικαιούνται να τύχη της κατά τό άρθρον 5 επικυρώσεως.
Άρθρον 5.
Η εποπτική επιτροπή μετά τό πέρας των εκάστοτε επί διπλώματι εξετάσεων υποβάλλει είς το Υπουργείον πίνακα των εξετασθέντων μετά της βαθμολογίας αυτών, το δε Υπουργείον, έχον υπ’ όψει ταύτα, επικυροί τα διπλώματα.
Άρθρον 6.
Πάσα προγενεστέρα διαταξις αντικειμένη είς τάς του παρόντος διατάγματος καταργείται.
Εις τον αυτόν Ημέτερον Υπουργόν ανατίθεται η δημοσίευσις και εκτέλεσις του διατάγματος τούτου.
Εν Αθήναις τη 12 Νοεμβρίου 1905.
Εν ονόματι του Βασιλέως
Ο Αντιβασιλεύς
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟς ΔΙΑΔΟΧΟΣ
Υπουργός
Λ. ΚΑΛΛΙΦΡΟΝΑΣ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου