ΠΑΛΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΡΩΤΗΣ ΣΕΡΡΩΝ

Χτίστηκε το 1925-1927. Λειτουργούσε ως Δημοτικό Σχολείο και Γυμνάσιο από το 1969 ή 1970. 1999-2003 Γινόντουσαν οι προμελέτες για την ανακαίνιση ώστε το κτήριο που λειτουργούσε ως σχολείο, να ξαναρχίσει την λειτουργία του ως Δημαρχείο πλέον. Από το 2003-2008 ξεκίνησε η ανακαίνιση. Από 1/1/2011 λειτουργεί ως Δημαρχείο. Ως Δημοτική Ενότητα Πρώτης του Δήμου Αμφίπολης και ως Τεχνική Υπηρεσία και Γραφείο Κίνησης.

Το κτήριο:  Έχει 3 ορόφους. Η συνολική έκταση είναι περίπου 1850 τετραγωνικά μέτρα (630 τετ. μέτρα περίπου ο ένας όροφος). Έχει πέτρινους τοίχους .Κεντρική θέρμανση,18 γραφεία. Η Τεχνική Υπηρεσία και η Δημοτική Ενότητα λειτουργούν στον 1ο όροφο ενώ το Γραφείο Κίνησης στο ισόγειο. Είναι ένα πολύ μοντέρνο και λειτουργικό κτήριο

   ( Συνέντευξη από τον κύριο Γιώργο Κόντα

ΟΙΚΙΑ ΚΑΡΑΜΑΝΛΗ

Στο Δ.Δ. Πρώτης  του Νομού Σερρών βρίσκεται το πατρικό σπίτι του τέως Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Κτίστηκε το 1905, και στις 8 Μαρτίου του 1907 γεννήθηκε ο πρωτότοκος γιος της οικογένειας Καραμανλή, ο Κωνσταντίνος. Και τα οκτώ παιδιά του Γεωργίου και της Φωτεινής Καραμανλή γεννήθηκαν στο ίδιο δωμάτιο αυτού του σπιτιού. Ο Κωνσταντίνος, ως μεγαλύτερο παιδί της οικογένειας, είχε δικό του δωμάτιο με γραφείο για τα βιβλία του, ενώ για τα υπόλοιπα παιδιά υπήρχε ένα δωμάτιο για τα κορίτσια και ένα για τα αγόρια.
Το 1941 η οικογένεια εγκατέλειψε το σπίτι για να εγκατασταθεί στην Αθήνα και αν και ποτέ δεν επέστρεψαν στο σπίτι της Πρώτης αυτό έμεινε στην δικαιοδοσία τους ως το  1951 που πουλήθηκε και το οποίο αργότερα αγοράστηκε από τα νεότερα αδέρφια του Καραμανλή στο όνομά του. Από τότε κάθε καλοκαίρι μαζευόταν και πάλι ολόκληρη η οικογένεια .
Σήμερα  η είσοδος είναι ελεύθερη για τους επισκέπτες και υπάρχει στην είσοδο του κτιρίου ένα βιβλίο εντυπώσεων. Το κτίριο είναι ένα λιτό και κομψό διώροφο κτίσμα με αυστηρές γραμμές. Στο εσωτερικό που δεν έχει υποστεί αλλαγή εδώ και είκοσι χρόνια, στο μεγάλο σαλόνι υπάρχουν οικογενειακές φωτογραφίες, πορτρέτα κειμήλια και πολλά φωτογραφικά άλμπουμ γεμάτα από τη ζωή και την πολιτική σταδιοδρομία του τέως Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας.

1. 
   
2. Νιώθω μια εσωτερική ισορροπία, πιστεύοντας ότι με βάση τα αντικειμενικά δεδομένα, η στάση μου στη ζωή ήταν αξιοπρεπής. Μεγάλωσα, χωρίς καμιά αξιοσημείωτη περιπέτεια της υγείας μου, σπούδασα μια επιστήμη, παντρεύτηκα μια ικανή, ρεαλίστρια και προστατευτική γυναίκα, έκανα ένα παιδί- δυστυχώς μόνο ένα. Τελευταία η κόρη μου με έκανε και παππού μ’ έναν πανέμορφο κι αξιολάτρευτο αγοράκι. Έκτισα ένα σπίτι, φύτεψα δέντρα με σπόρους που συγκέντρωσα από διάφορους ιστορικούς και αρχαιολ...ογικούς χώρους της Αθήνας και τώρα που μεγάλωσαν τα καμαρώνω και τα χαίρομαι. Μια από τις μεγαλύτερες ικανοποιήσεις που έζησα ήταν η παρακολούθηση της δύναμης ζωής που εμπεριέχεται σ’ ένα σπόρο. Πως ξυπνάει και πως αναπτύσσεται. Παρακολουθώντας εκ του σύνεγγυς την ανάπτυξη ενός φυτού βλέπεις και τη δύναμη της ανθρώπινης ζωής.
   Αυτά! Τίποτα ιδιαίτερο, τίποτα το συνταρακτικό. Όμως αυτή δεν είναι η ζωή; Όλα τ’ άλλα «τυχαίνουν» μόνο σε κάποιους ιδιαίτερους. Δεν ξέρω όμως αν είναι για καλό ή κακό
   Σήμερα για ένα πράγμα είμαι στη πρίζα. Όχι γι αυτά που έγιναν, αλλά γι αυτά που θα έρθουν. Που δεν θα είναι κυρίως χαρές, αλλά πόνοι, απώλειες αγαπημένων προσώπων, προσωπική ανησυχία για το μελλοντικό δυσάρεστο ενδεχόμενο αδυναμίας να αυτοεξυπηρετούμαι. Θα ήταν δώρο Θεού να φύγω όρθιος με ένα ανώδυνο και γρήγορο τρόπο. Χριστέ μου, ας μην καταντήσω σαν εκείνους τους μονόχνοτους ανθρώπους που βλέπω όλο και συχνότερα γύρω μου! Μόνο γκρίνια και παράπονα! Ποτέ δεν είναι ευχαριστημένοι, πάντοτε έχουν μούτρα Όλο οι άλλοι φταίνε, εκτός από τους ίδιους. Όχι δεν τη θέλω αυτή την κατάντια! Δεν θέλω να γίνω στα τελευταία μου τσιγκούνης. Ούτε στα χρήματα και τα υλικά αγαθά, αλλά ούτε -και κυρίως- στα αισθήματα……….

Ας πετάξουμε πάνω από τις μικρότητες και τις μεμψιμοιρίες της επίπεδης καθημερινότητας. Ας κολυμπήσουμε, έστω για λίγο, στην ήρεμη θάλασσα της ελπίδας και των προσδοκιών. Ας ονειρευτούμε όλα όσα φοβηθήκαμε να ομολογήσουμε ακόμα και στον εαυτό μας. Κι ίσως τότε ν’ ακουμπήσουμε ένα πτωχό κομμάτι απ’ αυτό που λένε ευτυχία. Ας γευτούμε όλοι το μικρό μερτικό, που μας έλαχε πριν έρθει η ώρα της τελικής κλήσης

Το κτήριο του 1ου Δημοτικού σχολείου Λαυρίου. Χτίστηκε το 1900 με χρήματα που έδωσε ο Ανδρέας Συγγρός, μαζί με πολλά άλλα σε διάφορες περιοχές της χώρας. Σήμερα το κτήριο στεγάζει τη φιλαρμονική του δήμου

Η ζωή αξίζει τον κόπο
Κι όμως …
Η ζωή αξίζει τον κόπο
Δεν είναι κυρίως χαρές
Αγκομαχητά είναι ...
και πόνοι περισσότερο
Αγωνίες για πρόσωπα που αγαπάς
και θέλεις το καλό τους
Όμως μέσα στον ωκεανό
των σκιών και προβλημάτων
υπάρχουν κάποιες στιγμές
που σε γεμίζουν
Διαρκούν λίγο
μα τις έχεις φυλαχτό
για πάντα
σε μια γωνιά της καρδιάς σου

Η Εκπαιδευτική πραγματικότητα της Γορτυνίας στα χρόνια της βασιλείας του Όθωνα ( 1833-1862)

Δρ Ιωάννης ΚΑΠΠΟΣ  Προϊστάμενος 5ου Γραφείου Δνση Π.Ε. Γ΄ Αθηνών

Η επαρχία Γορτυνίας, τόπος τραχύς και ορεινός, κατέχει το νοτιοδυτικό τμήμα της Αρκαδίας. Έχει πλούσια μυθική παράδοση και η ιστορική της ζωή καταγράφεται ήδη από τα ομηρικά χρόνια. Οι αρχαίοι συγγραφείς και οι νεότεροι που αναφέρονται σ' αυτή μας βοηθούν να κατανοήσουμε την ιδιαιτερότητα του φυσικού περιβάλλοντος και τον συνεχή αγώνα των ανθρώπων για την επιβίωση τους και τη δημιουργία ευνοϊκών προϋποθέσεων για την ανάπτυξη του πολιτικού, κοινωνικού και πνευματικού τους βίου.

Στα νεότερα χρόνια και ειδικότερα στα χρόνια της οθωμανικής κυριαρχίας η Γορτυνία ανέπτυξε μια ιδιαίτερη δυναμική στον ευρύτερο χώρο της Πελοποννήσου όσον αφορά την Παιδεία, την Εκκλησία και την Κοινοτική Αυτοδιοίκηση. Οι σχολές της Δημητσάνας, της Βυτίνας και των Λαγκαδίων από το β' μισό του 17ου αιώνα είχαν αναπτύξει εκπαιδευτική δραστηριότητα η οποία είχε ενσωματώσει στοιχεία του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Η θεσμική οργάνωση της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με τους ν. του 1834 και 1836 αντίστοιχα επιφέρει σημαντικές τροποποιήσεις τόσο στη γεωγραφία της εκπαίδευσης όσο και στο περιεχόμενο σπουδών.

Στην Γορτυνία την περίοδο αυτή παρατηρείται ανάπτυξη του σχολικού δικτύου και αύξηση του μαθητικού πληθυσμού. Ωστόσο όμως η έλλειψη των δασκάλων και εποπτικών μέσων, η αδυναμία των Δήμων να καταβάλλουν τη μισθοδοσία και οι τοπικές πολιτικές συγκρούσεις είχαν ως αποτέλεσμα την πλημμελή λειτουργία της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ο εκπαιδευτικός χάρτης της Γορτυνίας όπως διαμορφώθηκε στα χρόνια του Όθωνα αποτυπώνει την προσπάθεια της κεντρικής διοίκησης να αντιμετωπίσει την εκπαίδευση των παιδιών και την αγωνία των τοπικών αρχών να οργανώσουν, παρά τις ελλείψεις , ένα σχολείο που να ανταποκρίνεται στην πνευματική ιστορία της περιοχής.

1. ΓΕΝΙΚΑ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ

Η επαρχία Γορτυνίας ήταν ανέκαθεν τμήμα της Αρκαδίας και αποτελούσε στην αρχαιότητα το μεγαλύτερο τμήμα της Αζανίας ή Αζανίδος. Τόπος ορεινός με πλούσια μυθική παράδοση που η ιστορική της ζωή καταγράφεται ήδη από τους ιστορικούς χρόνους (Παυσανίας ). Στην περιοχή άκμασαν σημαντικές πόλεις (Θησώα, Μεθύδριον, Κλείτωρ, Ελευσίς) που η παρακμή τους προσδιορίζεται χρονικά πριν από τη Ρωμαιοκρατία (Ραγκαβής, 1853). Από το 963 αποτελούσε τμήμα της Μεσσαρέας (Αρκαδία) και οι οικονομικές δραστηριότητες που αναπτύχθηκαν στην περιοχή είχαν ως αποτέλεσμα τη δημιουργία νέων πόλεων όπως της Καρύταινας, του Αράκλοβου, της Δημητσάνας (Σαρρής 1934-35). Την περίοδο της Βενετικής κυριαρχίας έγιναν μετακινήσεις πληθυσμού από την πελοποννησιακή ενδοχώρα προς τα Ιόνια νησιά. Στη Γορτυνία όμως λόγω της φυσικής οχυρότητας που εμφάνιζε η περιοχή απετράπη η μετακίνηση του πληθυσμού, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα τη μη αλλοίωση της φυσιογνωμίας της και την πληθυσμιακή της σταθερότητα. (Παναγιωτόπουλος, 1987).

Την περίοδο της οθωμανικής κυριαρχίας οι συνθήκες ασφάλειας που παρείχε η περιοχή ήταν ο κύριος λόγος της αύξησης του πληθυσμού και της ανάπτυξης δραστηριοτήτων που κατέστησαν τη Γορτυνία ένα από τα σημαντικότερα κέντρα της υπόδουλης Ελλάδας. Οι σχολές της Δημητσάνας, της Βυτίνας, των Λαγκαδίων, της Νεμνίτσας είχαν αναπτύξει πνευματική κίνηση τέτοια που η προσφορά τους υπερέβη τα όρια της επαρχίας (Λάμπρου, 1906). Ο Ιωάννης Καποδίστριας αντιμετώπισε την εκπαίδευση ως ζήτημα πρώτης προτεραιότητας επιδιώκοντας τη θεσμική της οργάνωση και την ανάπτυξη σχολικού δικτύου ικανού να εκπαιδεύσει όσο το δυνατόν μεγαλύτερο τμήμα των παιδιών του λαού. Το εγχείρημα αυτό παρουσίαζε δυσκολίες κυρίως στις ορεινές περιοχές λόγω της έλλειψης δασκάλων και στοιχειώδους υποδομής (Παπαδόπουλος, 1857-58). Η περίοδος της αναρχίας που ακολούθησε τη δολοφονία του Κυβερνήτη είχε αρνητικό αντίκτυπο στη λειτουργία των σχολείων. Οι σχολές της Γορτυνίας που την προηγούμενη περίοδο είχαν αναπτύξει αξιόλογη δραστηριότητα, παρουσίαζαν σημαντικά λειτουργικά προβλήματα.

Η αντιβασιλεία επιχειρώντας τη θεσμική οργάνωση του κράτους και ειδικότερα της εκπαίδευσης με το ν. του 1834 «Περί Δημοτικών σχολείων» αναθέτει την ίδρυση και λειτουργία των σχολείων στους Δήμους. Το νομοθέτημα αυτό ενώ από μια πρώτη ματιά αποκεντρώνει τη κρατική λειτουργία στην πράξη παρουσιάζει προβλήματα πολλές φορές ανυπέρβλητα αφού οι Δήμοι την περίοδο αυτή είναι ανοργάνωτοι και φέουδα πολιτικών αντιπαραθέσεων. Από τη μελέτη της αλληλογραφίας που είχαν οι δήμοι με το υπουργείο, γίνεται φανερή η αδυναμία κάλυψης των προϋποθέσεων που απαιτούσε ο νόμος για την ίδρυση και λειτουργία των σχολείων, αφού το μοναδικό τους επιχείρημα ήταν η προηγούμενη πνευματική παράδοση της περιοχής.

Η εξακτίνωση των σχολείων, αρχικά στις έδρες των δήμων, είχε ως στόχο την όσο το δυνατόν μεγαλύτερη προσέλευση του μαθητικού δυναμικού στα σχολεία ωστόσο όμως τα παιδιά των απομακρυσμένων ορεινών χωριών παρέμειναν αποκλεισμένα από το σχολείο ή εξυπηρετούνταν από τα κατά τόπους Γραμματοδιδασκαλεία.

Για την εκπαίδευση των κοριτσιών τα στοιχεία δεν είναι επαρκή. Η Γορτυνία σ΄ αυτό τον τομέα δεν ήταν ιδιαίτερα ευνοημένη εξ αιτίας της γεωγραφικής κατατομής και των κοινωνικών στερεοτύπων, καθόσον η συμμετοχή των κοριτσιών στα αλληλοδιδακτικά σχολεία ήταν η μεγαλύτερη στα νησιά του Αιγαίου από ότι στις ορεινές περιοχές (Ζιώγου-Καραστεργίου, 1986). Όπως προκύπτει από τα αρχειακά ευρήματα η εκπαίδευση των κοριτσιών στη διάρκεια της οθωνικής περιόδου δεν έλαβε οργανωμένο χαρακτήρα παρά μόνο αποσπασματικό στο πλαίσιο της λειτουργίας των αλληλοδιδακτικών σχολείων των αρρένων.

2. ΑΛΛΗΛΟΔΙΔΑΚΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ

Είναι μεγάλη δυστυχία η σκέψη σου να σκεπάζεται από τη δυστυχία των ανθρώπων του κόσμου όλου. Δε θα σου μείνει ασυννέφιαστη στιγμή. Πάντα θα υπάρχουν εστίες δυστυχίας. Ο δρόμος είναι αδιέξοδος. Δεν εννοώ να σου λείπουν οι ανθρωπιστικής φύσεως ευαισθησίες. Αλίμονο! Εννοώ να τις καταναλώνεις στο περίγυρό σου. Και εκεί υπάρχουν άνθρωποι που χρειάζονται τη βοήθειά σου και αυτή δεν είναι απαραίτητο να είναι μόνο οικονομική. Επειδή θα έχεις την αμεσότητα θα νιώσεις ζωντανά τη χαρά της προσφοράς. Σκέψου ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων να σκεφτεί με τον ίδιο τρόπο. Τότε ίσως υπάρξει μετρήσιμη βελτίωση

Τ α σ ύ ν ν ε φ α
Σύννεφα! Θύσανοι, στρώματα, σωρείτες. Τρέχουν συνεχώς, αλλάζουν αδιάκοπα σχήματα, ενώνονται, χωρίζουν, παίζουν, αλλά και μαλώνουν σκληρά με αστραπόβροντα και κεραυνούς. Κάποια στιγμή «πεθαίνουν» και φτάνουν στη γη ως βροχή, ως χαλάζι ή ως νιφάδες χιονιού. Στις περισσότερες φορές ο «θάνατός» τους είναι ευλογία, αλλά υπάρχουν και περιπτώσεις, που δημιουργούν καταστροφές. Ποιο όμως είναι το καλό; Ποτέ δεν αφανίζονται για πάντα. Ο ζωοδότης ήλιος με τη θερμαντική του ικανότητα είναι ο γεννήτορας των νέων σύννεφων που σχηματίζονται συνεχώς. Ο άνεμος τα ταξιδεύει, τα αλλάζει, γεννά τις συγκρούσεις. Μια, χωρίς διακοπές, ακολουθία ζωής, θανάτου κι ανάστασης.

 

Αρχή φόρμας

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΤΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΓΡΕΒΕΝΩΝ, ΑΠΟ ΤΗΣ ΙΔΡΥΣΕΩΣ ΤΟΥ ΕΩΣ ΤΟ 1960This Sharinttons

Share to Facebookare to Google+Share to TwitterShare to E-mailShare to Εκτύπωση

Χρήστου Δ. Βήττου Υποστρατήγου ε.α. - Συγγραφέα

Τα Γρεβενά την περίοδο της τουρκοκρατίας δεν είχαν γυμνάσιο και για να συνεχίσει κάποιος μετά το δημοτικό τις γυμνασιακές του σπουδές έπρεπε να παρακολουθήσει μαθήματα στα γυμνάσια των όμορων περιφερειών, όπως Τσοτυλίου, Σιάτιστας, Κοζάνης και Τρικάλων. Αυτή τη δυνατότητα την είχαν κυρίως τα παιδιά των εύπορων οικογενειών ή των χωριών των Γρεβενών που γειτνίαζαν με το Τσοτύλι και τη Σιάτιστα, όπως τα Αηδόνια, οι Κυδωνιές, η Κοκκινιά, το Πολύδενδρο, ο Ταξιάρχης κ.λπ. Επίσης το πλεονέκτημα αυτό το είχαν και τα παιδιά των βλαχόφωνων χωριών, των οποίων οι οικογένειες κατέβαιναν το φθινόπωρο να  παραχειμάσουν στη Θεσσαλία.

Το σχολικό έτος 1914-15 λειτούργησε στα Γρεβενά για πρώτη φορά Ημιγυμνάσιο με μία μόνο τάξη (πρώτη) και έξι μαθητές. Αυτοί ήταν: 1) Λαδάς Π. Κωνσταντίνος, από τα Γρεβενά, 2) Κούσκουρας Χ. Βασίλειος, από το Μαυρονόρος, 3) Κούσκουρας Γ. Κωνσταντίνος, από το Μαυρονόρος, 4) Παπακώστας Ν. Χρυσόστομος, από το Μοναχίτι, 5) Τσιρίκα Γ. Βικτωρία, από τα Γρεβενά, 6) Χατζής Ι. Μιχαήλ, από το Περιβόλι. Οι τέσσερις από τους έξι μαθητές που κατάγονταν από χωριά είχαν γονείς  που διέμεναν στην πόλη των Γρεβενών. Τα μαθήματα που διδάσκονταν στην πρώτη τάξη του Ημιγυμνασίου ήταν: Θρησκευτικά, Ελληνικά, Μαθηματικά, Γαλλικά, Ιστορία, Γεωγραφία, Φυσικά (Φυσική), Γυμναστική, Καλλιγραφία και Ιχνογραφία. Η βαθμολογία των μαθητών μέχρι και το σχολικό έτος 1936-37 γινόταν με άριστα το 10 και μετά καθιερώθηκε με άριστα το 20. Το Σεπτέμβριο του 1915, διορίστηκε ως γυμνασιάρχης του  Ημιγυμνασίου ο Κ. Ματσίρος, πτυχιούχος Φιλολογίας, με προϋπηρεσία στο εξωτερικό.

Με το Β.Δ. της 18/10/1915 προστέθηκε και δεύτερη τάξη εξαταξίου γυμνασίου. Το διάταγμα αυτό προέβλεπε ότι η δεύτερη τάξη θα είχε τη δυνατότητα να λειτουργήσει μόνο αν  εξασφαλιζόταν η δαπάνη συντήρησης αυτής από το Δήμο Γρεβενών. Με το Β.Δ της 21/8/1916 προστέθηκαν άλλες δύο τάξεις (τρίτη και τετάρτη), υπό τον όρο ότι ο Δήμος Γρεβενών θα κατέβαλε ετησίως για τη συντήρηση του Ημιγυμνασίου τρεις χιλιάδες δραχμές.

Τα επόμενα δύο σχολικά έτη με τα Β.Δ. της 8/8/1917 και 21/7/1918 προστέθηκαν η 5^η και 6^η τάξη αντίστοιχα, οπότε το σχολικό έτος 1918-19 εξήλθαν οι πρώτοι εννιά απόφοιτοι του εξαταξίου Γυμνασίου Γρεβενών, οι οποίοι ήταν οι εξής: 1) Αποστολίδης Αν. Κωνσταντίνος, 2) Κλαπανάρας Νικ. Νικηφόρος, 3) Κώστης Δημ. Κωνσταντίνος, 4)  Μπρώβας Χρ. Αθανάσιος, 5)  Παπαχατζής Χρ. Σπυρίδων, 6) Στουρνάρας Δ. Αθανάσιος, 7) Στουρνάρας Δ. Χρήστος, 8) Τέγος Γουσίου Νικόλαος, 9) Χατσιόπουλος Στεργίου Χαράλαμπος.

Από το Γυμνάσιο Γρεβενών αποφοίτησαν μέχρι το 1940 τριακόσιοι εβδομήντα τέσσερις (374) μαθητές. Οι αποφοιτήσαντες κατ’ έτος αριθμητικά φαίνονται στον παρακάτω πίνακα.

Α/Α	Έτος αποφοίτησης	Αριθμός αποφοίτων	Α/Α	Έτος αποφοίτησης	Αριθμός αποφοίτων
1	1919	9	12	1930	17
2	1920	11	13	1931	14
3	1921	11	14	1932	23
4	1922	9	15	1933	18
5	1923	10	16	1934	27
6	1924	16	17	1935	20
7	1925	21	18	1936	26
8	1926	21	19	1937	17
9	1927	13	20	1938	20
10	1928	13	21	1939	24
11	1929	16	22	1940	18

Τον Ιούλιο του 1918 με το Β.Δ. της 14/7/1918  τα γυμνάσια της χώρας διαιρέθηκαν σε τέσσερις τάξεις. Πρώτης τάξης ήταν τα Γυμνάσια Αθηνών, Θεσσαλονίκης, Πειραιώς, Πατρών και Κέρκυρας, δεύτερης τάξης  του Βόλου, Κορίνθου, Καλαμάτας, Χαλκίδας, Ιωαννίνων κ.λπ., τρίτης τάξης τα Θηβών, Ναυπλίου, Τρικάλων, Καρδίτσας, Βέροιας, Έδεσσας κ.ο.κ. και τέταρτης τάξης τα Γρεβενών, Άρτας, Πολυγύρου, Καρπενησίου, Άμφισσας, Σιάτιστας, Φλώρινας, Καστοριάς  κ.ά.

Με το Π.Δ. της 6/7/1931 ορίστηκε από της 1^ης Ιανουαρίου 1931 ως μηνιαία εισφορά των μαθητών του Γυμνασίου Γρεβενών υπέρ του Σχολικού Ταμείου για μεν τις δύο κατώτερες τάξεις έξι  δραχμές, για δε τις τέσσερις ανώτερες οκτώ  δραχμές, σύμφωνα με την υπ’ αριθ. 12/2.5.1931 πράξη της οικείας Σχολικής Επιτροπής. Υπουργός Παιδείας την περίοδο αυτήν ήταν ο Γεώργιος Παπανδρέου.

Διδασκαλεία

Μετά τους  Βαλκανικούς Πολέμους 1912-13 και την απελευθέρωση των Νέων Χωρών δημιουργήθηκε η ανάγκη ίδρυσης στις περιοχές αυτές Διδασκαλείων, για να καλυφθούν οι ελλείψεις σε δασκάλους. Για τις ανάγκες της Δυτικής Μακεδονίας ιδρύθηκε στην Κοζάνη το 1914 τριτάξιο Διδασκαλείο (φοίτηση 3 έτη), το οποίο δεχόταν απόφοιτους της Γ΄ τάξης γυμνασίου. Αργότερα με την έλευση και των προσφύγων της Μικράς Ασίας ιδρύθηκε στην Καστοριά το 1923  μονοτάξιο Διδασκαλείο (φοίτηση ένα έτος) και το Σεπτέμβριο του 1926 στη Φλώρινα και Καστοριά πεντατάξια Διδασκαλεία. Σημειώνεται ότι η Καστοριά και η Φλώρινα αντιμετώπιζαν εκτός από τους πρόσφυγες και το ζήτημα εκπαίδευσης των σλαβόφωνων της περιοχής. Στην Κοζάνη εκτός από το τριτάξιο λειτούργησε από το σχολικό έτος 1929-30 και πεντατάξιο Διδασκαλείο. Το μονοτάξιο διδασκαλείο δεχόταν αποφοίτους εξαταξίου γυμνασίου χωρίς εξετάσεις, ενώ τα πεντατάξια δέχονταν μαθητές αποφοίτους της Α΄ τάξης του γυμνασίου, κατόπιν γραπτών και προφορικών εξετάσεων.   Με το Νόμο 5802/1933 καταργήθηκαν τα Διδασκαλεία και ιδρύθηκαν οι Παιδαγωγικές Ακαδημίες με διετή φοίτηση, όπου γίνονταν δεκτοί με εξετάσεις απόφοιτοι του εξαταξίου γυμνασίου. Το έτος 1933, κατ’ εξαίρεση, για να καλυφθούν τα κενά σε διδακτικό προσωπικό των χωριών του Νομού Κοζάνης, προσλήφθηκαν και αναγνωρίστηκαν ως δάσκαλοι  και μερικοί απόφοιτοι  του εξαταξίου γυμνασίου. Οι περισσότεροι δάσκαλοι της επαρχίας Γρεβενών προέρχονταν από το τριτάξιο Διδασκαλείο Κοζάνης και ελάχιστοι από το μονοτάξιο Καστοριάς. Μετά το 1935 όλοι οι δάσκαλοι ήταν πτυχιούχοι των  Παιδαγωγικών Ακαδημιών, κυρίως της Θεσσαλονίκης.

Εγκαταστάσεις του Γυμνασίου Γρεβενών

1. Φωτογραφία του 1947 : Τα τρία μεγαλύτερα αδέλφια μου. Με τη σειρά της ηλικίας. Στη μέση η αδελφή μου Ευαγγελία (1926) Δεξιά ο αδελφός μου Δημήτριος (1928) Αριστερά ο αδελφός μου Νικόλαος (1930). Δυστυχώς δε βρίσκονται πια στη ζωή, μα άφησαν πίσω τους όμορφες οικογένειες με παιδιά εγγόνια και δισέγγονα

Η Καποδιστριακή αλληλοδιδακτική σχολή στις Σπέτσες

(Δημοσίευση στον «Σπετσιώτικο Αντίλαλο» Νοε-Δεκ.2013 απο τον Πέτρο Χαριτάτο)

Όλοι στις Σπέτσες γνωρίζουν την Καποδιστριακή Στέγη που φιλοξενεί γιορτές και συνελεύσεις, ομιλίες και παραστάσεις στη μεγάλη της αίθουσα. Λίγοι γνωρίζουν τη μορφή που είχε κατά τον 19ο αιώνα ως «Καποδιστριακή Αλληλοδιδακτική Σχολή», όπου οι πιο προχωρημένοι μαθητές εδίδασκαν τους υπόλοιπους.

Το κτίριο λειτούργησε ως σχολείο από το 1831 ως το 1934, οπότε κινδύνεψε να καταρρεύσει. Το 1986 ο Πολιτιστικός Σύλλογος Σπετσών ανέλαβε να το διασώσει και να του δώσει τη σημερινή του μορφή, με τη βοήθεια του Ιδρύματος Νιάρχου.

ΠΩΣ ΗΤΑΝ ΑΡΧΙΚΑ ΤΟ ΚΤΙΡΙΟ;

Η φωτογραφία (01) δείχνει την εσωτερική όψη μιάς Αλληλοδιδακτικής Σχολής στις αρχές του 19ου αιώνα:

01 – Εσωτερική όψη αλληλοδιδακτικής σχολής

Η αίθουσα είναι μεγάλη και ψηλοτάβανη, σε σχήμα ορθογώνιο. Χωράνε ταυτόχρονα όλοι οι μαθητές του Δημοτικού.

Το βάθρο του δασκάλου είναι υπερυψωμένο, για να βλέπει προς όλες τις κατευθύνσεις. Από εκεί ελέγχει, επιτηρεί και επεμβαίνει.

Τα παράθυρα είναι στους πλαϊνούς τοίχους, αρκετά μεγάλα ώστε να φωτίζουν άπλετα την αίθουσα. Τοποθετούνται ψηλά για να μην αποσπά ο έξω χώρος την προσοχή των μαθητών. Επιτρέπουν και τον καλό αερισμό της αίθουσας.

Οι πόρτες είναι στις απέναντι πλευρές της αίθουσας. Η κεντρική είσοδος των μαθητών είναι πλάι στο βάθρο του δασκάλου, για να τους ελέγχει καλύτερα. Επίσης ελέγχει την απέναντι πόρτα προς τα αποχωρητήρια, ώστε να προλαβαίνει «τις κακοήθειες που συμβαίνουν στα απροσέκτως διοικούμενα σχολεία», όπως γράφει το 1842 ο Επιθεωρητής των Αλληλοδιδακτικών Σχολείων.

02 – Κάτοψη και τομή της αίθουσας

03 – Τα θρανία των μαθητών

Τα θρανία είναι στη μέση της αίθουσας (φωτογραφίες 02 και 03). Αφήνουν ελεύθερο διάδρομο αριστερά και δεξιά. Εκεί τα παιδιά μαθαίνουν πώς να γράφουν. Τα πιο πίσω θρανία έχουν μελανοδοχεία για τους προχωρημένους. Το μπροστινό θρανίο έχει ένα πλαίσιο με άμμο, όπου οι αρχάριοι σχηματίζουν τα γράμματα με το δάχτυλό τους.

04, 05 – Τα ημικύκλια για τις μικρές ομάδες

Τα ημικύκλια είναι τα κάγκελα όπου στέκονται οι μαθητές για να μαθαίνουν την ανάγνωση (φωτογραφίες 04 και 05). Εκεί συγκεντρώνονται σε μικρές ομάδες για να βλέπουν το σανιδοπίνακα με μια σελίδα του μαθήματος. Ύστερα πάνε στο επόμενο ημικύκλιο για να βλέπουν την επόμενη σελίδα (φωτογραφίες 06 και 07).

06 – Πίνακας αριθμητικής (Ε.Λ.Ι.Α.)

07 – Πίνακας ανάγνωσης (Ε.Λ.Ι.Α.)

Κάθε τόσο γινόταν εναλλαγή: οι καθιστοί σηκώνονταν να πάνε στα ημικύκλια για προφορική διδασκαλία και οι όρθιοι πήγαιναν στα θρανία για να τελειοποιηθούν στο γράψιμο.

ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΑΛΛΗΛΟΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ

Η Αλληλοδιδακτική Σχολή Σπετσών ήταν ένα από τα 120 δημοτικά σχολεία που ίδρυσε ο πρώτος κυβερνήτης της Ελλάδος Ιωάννης Καποδίστριας. Πίστευε ότι ο λαός έπρεπε να μορφωθεί διότι αλλιώς θα υπερίσχυε το «δίκαιο του ισχυρότερου στηριζόμενο εις την αμαθίαν και αποκτήνωσιν του πλήθους». Γι’αυτό, έβαλε ως στόχο την ίδρυση ενός τουλάχιστον σχολείου σε κάθε χωριό και κωμόπολη

(πηγή: http://www.kapodistrias.info/paideia).

Πώς όμως να το καταφέρεις με λίγους δασκάλους κι ακόμα λιγότερα χρήματα; Η Αγγλία και η Γαλλία αντιμετωπίζαν το ίδιο πρόβλημα: όταν έχεις εκατομμύρια αναλφάβητους, πώς θα τους μάθεις γράμματα και αριθμητική; Τη λύση βρήκαν στις αρχές του 19ου αιώνα με την αλληλοδιδακτική μέθοδο, οι Άγγλοι Μπέλ και Λάνκαστερ και ο Γάλλος Σαραζέν.

Η επινόηση ήταν σπουδαία. Είδαν πως το πρόβλημα – ο μεγάλος όγκος των μαθητών – περιείχε και τη λύση. Πρώτο, να χρησιμοποιούν ένα τμήμα των μαθητών (τους πιο ικανούς – τους «πρωτόσχολους«) για να διδάσκουν τους υπόλοιπους, υπό τον έλεγχο ενός και μόνο δασκάλου. Και δεύτερο, να διαχωρίζονται οι μαθητές σε «κλάσεις» που να διδάσκονται όλες παράλληλα και ταυτόχρονα στον ίδιο χώρο.

08 – Το «Εγχειρίδιον» του Ιωάννου Κοκκώνη, Αίγινα 1830

Αυτή τη μεθόδο έφερε στην Ελλάδα ο Ιωάννης Κοκκώνης το 1830 (φωτογραφία 08). Έτσι τα Αλληλοδιδακτικά Σχολεία ήρθαν να συμπληρώσουν τα Κοινά Σχολεία της δημοτικής εκπαίδευσης, που προετοιμάζαν τους μαθητές για τα Ελληνικά Σχολεία της μέσης εκπαίδευσης.

ΠΩΣ ΓΙΝΟΤΑΝ Η ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

Οι πρωτόσχολοι ήταν το ένα κλειδί του αλληλοδιδακτικού συστήματος. Λειτουργούσαν ως προεκτάσεις του δασκάλου. Άλλος ήταν για το μάθημα της γραφής, άλλος για της ανάγνωσης και άλλος για της αριθμητικής.

Παρά το γεγονός ότι ο εφοπλιστής Αθανάσιος Μαρτίνος δεν παρέστη στη μεγάλη γιορτή των επίσημων εγκαινίων του σχολικού συγκροτήματος στο Κίτσι Κορωπίου, η... παρουσία του ήταν έντονη.

 Και αυτό γιατί δεν ξέχασε ούτε το 3ο Γυμνάσιο ούτε το 2ο Λύκειο Κορωπίου δείχνοντας για μια ακόμη φορά το μεγαλείο της ψυχής ενός ανθρώπου που ζει για να προσφέρει στους συνανθρώπους του.

Όπως ανέφερε η διευθύντρια του 3ου Γυμνασίου Κορωπίου Ελισάβετ Μερκούρη, “ο μεγάλος δωρητής και ευεργέτης κ. Αθανάσιος Μαρτίνος εφοδίασε τα δύο συστεγαζόμενα σχολεία με 11 συνολικά διαδραστικά συστήματα, 11 λάπτοπ και 2 σταθερούς υπολογιστές”.

Σημειώνεται ότι τον Ιούνιο του 2014 το υπουργείο Παιδείας είχε προκηρύξει διαγωνισμό για την προμήθεια και εγκατάσταση διαδραστικών συστημάτων, που θα περιλάμβαναν διαδραστικό πίνακα, βιντεοπροβολέα με τη βάση του και φορητό ηλεκτρονικό υπολογιστή, με εγκατεστημένα όλα τα απαραίτητα λογισμικά, προϋπολογισμού 43 εκατομμυρίων ευρώ περίπου για 1470 σχολεία.

Με άλλα λόγια κάθε σύστημα θα κόστιζε περίπου 29.000 ευρώ, γεγονός που καταδεικνύει την αξία – όχι μόνο εκπαιδευτική αλλά και χρηματική – της δωρεάς του κ. Μαρτίνου.

Όσο για τα οφέλη από τη χρησιμοποίηση των διαδραστικών πινάκων, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι η παρακολούθηση του μαθήματος ανεβαίνει σε πάρα πολύ μεγάλα ποσοστά.

Τα παιδιά αφομοιώνουν κατανοούν και ωφελούνται σε μεγαλύτερα ποσοστά, αφού η διδασκαλία με διαδραστικό πίνακα τούς είναι οικεία (δεδομένου ότι σχεδόν όλα τα παιδιά από την ηλικία των 7 ετών έχουν σπίτι τους ηλεκτρονικό υπολογιστή και είναι πλήρως εξοικειωμένα με έννοιες όπως χρήση internet, ανταλλαγή ηλεκτρονικής αλληλογραφίας, χρήση λειτουργικού συστήματος, ανταλλαγή αρχείων κλπ).

Και τέλος η ποιότητα του μαθήματος ανεβαίνει και ακόμη και οι ποιο χαμηλόβαθμοι μαθητές, παρουσιάζουν άνοδο της επίδοσης τους.

Δείτε στο βίντεο του notioanatolika.gr τη σχετική αναφορά της κας Μερκούρη στη δωρεά του κ. Μαρτίνου:

100 χρόνια λειτουργίας του Δημοτικού Σχολείου "Χαρισίου Μούκας"

ΕΠΕΤΕΙΑΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΜΕ ΟΜΙΛΙΕΣ - ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

Επετειακή εκδήλωση για τα 100 χρόνια λειτουργίας του 12/Θ Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο Κοζάνης «Χαρίσιος Μούκας» , πραγματοποίησαν από κοινού ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων και η διεύθυνση του σχολείου, την Τετάρτη το απόγευμα, στην κατάμεστη από κόσμο αίθουσα εκδηλώσεων "Φίλιππος".

Στα πλαίσια της εκδήλωσης παρουσιάστηκε από τους μαθητές ένα θεατρικό του Α2 τμήματος, σε συγγραφή - επιμέλεια της Όλγας Γκουντούλα, αλλά και ένα θεατρικό από τους μαθητές του Γ2 τμήματος σε συγγραφή - επιμέλεια της Ζωής Πολυχρονίδου. Ακολούθησε η παρουσίαση υλικού για τη ζωή του Χαρισίου Μούκα, από μαθητές και εκπαιδευτικούς, αλλά και ένα θεατρικό από τους μαθητές του ΣΤ΄ Τμήματος σε συγγραφή επιμέλεια του εκπαιδευτικού Αθανάσιου Καλλιανιώτη.  Μαθητές είπαν τραγούδια όπως "Της Κοζάνης τα σοκάκια", "Μήλο μου κόκκινο" και "Το έντεκα", αλλά και χορούς. Επίσης η Εμέλεια Κική τραγούδησε το "Κοζάνη και πάλι Κοζάνη", συνοδεία μουσικών οργάνων.

Ο διευθυντής του σχολείου Ιωάννης Ντόκος, μίλησε στον "Πρωινό Λόγο" για την επετειακή αυτή εκδήλωση, αλλά εξιστόρησε και την ενδιαφέρουσα ιστορία του "Χ. Μούκα", σημειώνοντας πως "σκοπός αυτής της εκδήλωσης είναι να αναδείξει της εκπαίδευσης στην πόλη της Κοζάνης και πρωτίστως να αναδείξει την ιστορία του σχολείου. Επίσης, σκοπό έχει να τιμήσει όλους αυτούς που βοήθησαν να κτιστεί αυτό το καταπληκτικό κτήριο. Επίσης, να τιμήσει τον δωρητή, τον Χαρίσιο Μούκα, όλους τους εκπαιδευτικούς που εργάστηκαν στο σχολείο, αλλά και όλους τους απόφοιτους".

Η ιστορία ενός σπουδαίου κτίσματος

Ήταν το πρώτο Παρθεναγωγείο της πόλης και φιλοξενούσε κορίτσια. Χτίστηκε για να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες διαμόρφωσης των κοριτσιών. Μέχρι και τα μέσα του 1800 στο σχολείο φοιτούσαν μόνο αγόρια, ως νοοτροπία. Στη συνέχεια οι Κοζανίτες πρωτοτύπησαν, άρχισαν να στέλνουν τα κορίτσια στο σχολείο, ο αριθμός τους αύξαινε διαρκώς και επιβαλλόταν να κτιστεί ένα καινούριο σχολείο. Το συγκεκριμένο σχολείο ξεκίνησε να κτίζεται το 1911. Η σχολική εφορία είχε πρόβλημα χρηματοδότησης. Ο Χ. Μούκας είχε αφήσει στη διαθήκη του δύο σπίτια, βοηθώντας ώστε το συγκεκριμένο κτήριο να ολοκληρωθεί το 1914. Από τότε ξεκίνησε η λειτουργία του, με αποτέλεσμα εφέτος να γιορτάζονται τα 100 χρόνια λειτουργίας του.

Φιλοξενούσε δύο σχολεία θηλέων. Ως παρθεναγωγείο λειτούργησε από το 1914 έως το 1929, έως ότου μετατράπηκαν τα σχολεία σε μεικτά. Το 1999 έγινε συγχώνευση των δύο σχολείων που φιλοξενούσε, αρχικά με την ονομασία Γ. Σακελλάριος, αλλά μετέπειτα (από το 2001) με το όνομά "Χ. Μούκας", στη μνήμη του δωρητή του.

Πρόκειται για ένα καταπληκτικό κτήριο, που σύμφωνα με τον διευθυντή του σχολείου "έχει προσφέρει πολλά στην κοινωνική, πολιτιστική και πνευματική ζωή της πόλης".

Β.Σ.

Λιθόκτιστο κτίριο σχολείο στις Κομποτάδες

Κατηγορία:: Λαογραφία - Γενική περιγραφή: 

Το Δημοτικό Σχολείο χτίστηκε το 1903 από τον Εθνικό ευεργέτη Ανδρέα Συγγρού και λειτούργησε ως μονοθέσιο. Ο Δήμος, στην αρχή της λειτουργίας του σχολείου, είχε αναλάβει να παρέχει πόρους για τη συντήρησή του. Η παροχή γνώσεων στους μαθητές του Δημοτικού σχολείου Κομποτάδων - ανάγνωση, γραφή και αριθμητική - γινόταν από τον εκάστοτε Ιερέα. Επειδή κατά την ίδρυση του Δημοτικού σχολείου και αργότερα, υπήρχε μεγάλος αριθμός μαθητών και δεν επαρκούσε η μοναδική αίθουσα του σχολείου, ιδρύθηκε χωριστά τμήμα θηλέων, που λειτούργησε αρχικά στην οικία Τόλια. Το έτος 1923 και επί προεδρίας του Αθανασίου Κ. Τζιβελέκη, μετά από έρανο των κατοίκων, ενισχύθηκε το σχολείο και άρχισε πλέον να λειτουργεί ως διθέσιο. Η λειτουργία του σχολείου συνεχίστηκε μέχρι το τέλος του 1975. Το σχολείο βρισκόταν ανάμεσα σε δυο χείμαρρους και με τις αλλεπάλληλες πλημμύρες άρχισε να παρουσιάζει ρωγμές με άμεσο κίνδυνο να καταρρεύσει. Για το λόγο αυτό κτίστηκε νέο σχολείο ανατολικά του χωριού και άρχισε να λειτουργεί τρία χρόνια αργότερα.

Ιστορική περιγραφή-Αναδρομή: -

Χρονολογική περίοδος: Νεότερη σύγχρονη Ελλάδα Διοικητικά όρια: 

Δήμος Λαμιέων - Δημοτική Ενότητα Υπάτης, Τοπική Κοινότητα Κομποτάδων

Οδηγίες πρόσβασης: 

Βρίσκεται Νότια της Πλατείας των Κομποτάδων σε απόσταση 150μ.

 

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΑΛΤΙΝΟΥ

«ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΒΑΛΤΙΝΟΥ»

Συνεχίζοντας την παρουσίαση διαφόρων πτυχών της ζωής των κατοίκων του Βαλτινού, δημιουργήσαμε αυτό το αφιέρωμα με τίτλο «Το δημοτικό σχολείο Βαλτινού». Πρόκειται για μια παρουσίαση που αφορά το δημοτικό σχολείο Βαλτινού, κατά την χρονική περίοδο 1928 – 2008.

Οι φωτογραφίες που είναι τραβηγμένες από ερασιτέχνες αλλά και επαγγελματίες φωτογράφους συνενώνουν και συνθέτουν τα στοιχεία της σχολικής ζωής ογδόντα χρόνων. Χαρακτηριστικές φιγούρες μαθητών, δασκάλων και άλλων προσώπων που σχετίζονταν με τη σχολική κοινότητα. Σχολικές τάξεις, φευγαλέα στιγμιότυπα από σχολικές γιορτές και επιδείξεις, απαγγελίες ποιημάτων και θεατρικές παραστάσεις είναι μερικές από τις εικόνες που τραβήχτηκαν πριν από πολλά χρόνια αλλά εξακολουθούν να τέρπουν χάρη και να ξυπνούν γλυκές αναμνήσεις στη ματιά του θεατή. Κάθε εικόνα που αφορά το δημοτικό σχολείο έχει μια ιστορία να αφηγηθεί. Θεματική τους η αναζήτηση της κρυμμένης ελληνικότητας και η αποτύπωσή της στη σχολική ζωή του τόπου.

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΑΣ

«Από το κρυφό σχολειό έως τα σύγχρονα εκπαιδευτήρια και από το φεγγαράκι μου λαμπρό έως την παγκοσμιοποίηση της γνώσης».

Το σχολείο εξ ορισμού είναι ταγμένο στην υπηρεσία της μόρφωσης.

Ο ρόλος του όμως δεν περιορίζεται σε απλή μεταφορά γνώσεων αλλά επεκτείνεται σε γενικότερο προσανατολισμό και παροχής παιδείας.

Το σχολείο ήταν και είναι ένα ζωντανό κύτταρο της κοινωνίας, που συνδέεται άρρηκτα με την ίδια τη ζωή, αφού το έργο του και οι στόχοι του είναι να προετοιμάσουν άτομα για την ζωή.

Εδώ επιχειρούμε μια σύντομη αναφορά στα σχετικά με την κατώτερη εκπαίδευση της περιοχής μας από την τουρκοκρατία μέχρι σήμερα.

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ

Η ορθόδοξη Εκκλησία έπαιξε σπουδαίο ρόλο στην επιβίωση του Γένους κατά την διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Οι περισσότεροι λόγιοι και δάσκαλοι ήταν κληρικοί, όλα σχεδόν τα σχολεία και ιδίως τα κοινά στεγάζονταν στα μοναστήρια, στους ναούς και στα σπίτια των κληρικών.

Όπου οι συνθήκες το επιτρέπουν ιδρύονται και σχολές, όπου δίδαξαν φωτισμένοι ιεροδιδάσκαλοι.

Από τους δασκάλους του Γένους διδάσκονται μαθήματα για να μη αποκοπεί ο υποδουλωμένος Ελληνισμός από τους προγόνους, από την παράδοση, από την ιστορία του.

Είναι παραδεκτό ότι, παρά τις πολλές δυσκολίες και ελλείψεις, η νεοελληνική εκπαίδευση είχε σταθερή ανοδική και εξελικτική πορεία και ακολούθησε την εξέλιξη του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.

Η πίστη των Ελλήνων λόγιων και δασκάλων στην αναγεννητική δύναμη της παιδείας εκφράζεται με σαφήνεια από την φράση του Ρήγα Βελεστινλή:

«Όλοι, χωρίς εξαίρεσιν, έχουν χρέος να ηξεύρουν γράμματα. Η πατρίς έχει να καταστήσει σχολεία εις όλα τα χωριά δια τα αρσενικά και θηλυκά παιδιά. Εκ των γραμμάτων γεννάται η προκοπή, με την οποίαν λάμπουν τα ελεύθερα έθνη».

ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ

Τα σχολεία μετά την απελευθέρωση από τον τουρκικό ζυγό δεν είχαν βέβαια καμιά σχέση με τα σημερινά.

Τα περισσότερα σχολεία, στην περιοχή μας ήταν κτισμένα στον περίβολο της εκκλησίας, και συντηρούνταν ακόμα από τις συνδρομές των κατοίκων των χωριών.

Έτσι λοιπόν οι μαθητές ποικίλης ηλικίας συγκεντρώνονταν στον νάρθηκα της εκκλησίας ή σε κάποιο άλλο πρόσφορο οίκημα και παρακολουθούσαν, για μερικές ώρες, τις αυτοσχέδιες παραδόσεις κάποιου δασκάλου.

Οι μαθητές φοιτούσαν στα σχολεία λίγους μήνες και χωρίς βιβλία, γιατί απασχολούνταν σε αγροτικές εργασίες.

Σιγά - σιγά οι μαθητές απόκτησαν βιβλία, τετράδια και πλάκες

Στους δύσκολους εκείνους καιρούς για να ασκήσει κάποιος το επάγγελμα του διδασκάλου δεν απαιτούνταν ούτε παιδαγωγικά, ούτε οποιαδήποτε άλλα τυπικά προσόντα. Έφτανε να είναι έμπειρος.

Αυτή την εμπειρία την διέθεταν πολλοί εκκλησιαστικοί άνδρες, οι οποίοι εκ παραδόσεως συνδέονταν με την εκπαίδευση.

Αυτό βέβαια συνέβαινε στην κατώτερη εκπαίδευση, όπου οι απαιτήσεις δεν ήταν μεγάλες.

Αρχικά οι δάσκαλοι πληρώνονταν από τους κατοίκους ενώ η κανονική μισθοδοσία τους καθιερώθηκε πολύ αργότερα.

Οι περισσότεροι από τους γονείς δεν ήταν μόνο φτωχοί και άποροι, αλλά επιπλέον ήταν και αδιάφοροι για την μόρφωση των παιδιών τους γιατί οι ίδιοι ήταν αγράμματοι και αγνοούσαν παντελώς την ωφέλεια και την αναγκαιότητα της παιδείας.

Η εκπαίδευση των κοριτσιών ήταν σχεδόν ανύπαρκτη διότι οι περισσότεροι γονείς δεν ήταν καθόλου πρόθυμοι να στείλουν τις θυγατέρες τους στο σχολείο. Θεωρούσαν ασέβεια την εκπαίδευση και την μόρφωση των γυναικών.

Το παιδαγωγικό σύστημα εκείνης της εποχής περιελάμβανε και την επιβολή αυστηρών ποινών στους άτακτους μαθητές. Αυτό μας το επιβεβαιώνει και η λαϊκή ρήση «Το ξύλο βγήκε απ' τον παράδεισο».

Χαρακτηριστικά παραδείγματα αυστηρής τιμωρίας στους άτακτους μαθητές είναι:

α) Το χαστούκι (σφαλιάρα) στο πρόσωπο ή στο κεφάλι.

β) Χτύπημα με τη βέργα ή τον χάρακα στις παλάμες ή στις γάμπες.

γ) Ο Φάλαγγας, σωματική ποινή κατά την οποία σφίγγονταν τα πόδια ανάμεσα σε δυο ξύλα.

δ) Ορθοστασία με τα δυο πόδια ή στο κουτσό στη γωνία του σχολείου για αρκετές ώρες.

ε) Νηστεία από το μεσημεριανό φαγητό.

στ) Φυλακή για μια ή δυο ώρες στη σκοτεινή αποθήκη του σχολείου.

Βέβαια οι παραπάνω τιμωρίες δεν είχαν καθολική εφαρμογή. Η επιβολή τους εξαρτιόταν από την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα του δασκάλου.

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΗΜΕΡΑ